-
- سلامت و تربیت بدنی: رسیدن به کمال و حیات طیبه مستلزم داشتن جسم و روان سالم میباشد و تربیت بدنی میتواند بخشی از رسالت حفظ حیات زیستی را بر عهده بگیرد و علاوه بر سلامتی جسمانی و روحانی ازنظر اجتماعی نیز تربیت بدنی بخشی از تجارب عاطفی و اجتماعی دانش آموزان را تشکیل میدهد که به شکل حرکت و بازی نمود پیدا میکند تربیت بدنی نه تنها نیاز به تعامل و ارتباط اجتماعی را برآورده میسازد بلکه در ایجاد ارزشهای مربوط به زندگی خوب و متعادل نیز سهیم است(کتاب معلم سلامت و تربیت بدنی پایه ششم،۱۳۹۱). از این رو حوزه یادگیری سلامت و تربیت بدنی به دنبال برقراری سلامتی کامل جسمی، روانی، عاطفی و ایجاد زمینههای لازم در جهت شناسایی روش های درست فعالیت های جسمانی، ارتقا تواناییهای بدنی، تبیین روش های تفریحی سالم و ترویج بهداشت و اصول سالم زیستن و پیشگیری از ایجاد بیماری، اختلال، معلولیت های جسمی و توانمندسازی افراد در تسلط بر رفتار خود و حفظ سلامت میباشد.
-
- کار و فن آوری: حوزه یادگیری دیگری است که از زمان تدوین برنامه درسی ملی مطرح گردیده و در سال تحصیلی ۹۲-۹۱ تنها برای پایه ششم در حال اجراست. این حوزه شامل کسب مهارتهای عملی برای اداره امور زندگی و کسب شایستگی مرتبط با فناوری و علوم وابسته جهت آمادگی و ورود به حرفه و شغل در بخشهای مختلف اقتصادی و زندگی اجتماعی است قلمرو این حوزه شامل سه دسته شایستگی ۱- شایستگی های محور(فنی و غیرفنی) دنیای کار مانندسواد محاسبه،حل مسئله،کارتیمی و… ۲- شایستگی مورد نیاز نیروی کار حرف و مشاغل گوناگون مثل به کارگیری ابزار پایه یک شغل ۳- شایستگی های مربوط به یادگیری مادام العمر فنی و حرفه ای از قبیل کارآفرینی ، فناوری اطلاعات و ارتباطات میباشد که در دوره آموزش عمومی به صورت عینی،تجربی و درهم تنیده با دیگر حوزه های یادگیری کسب خواهد شد(برنامه درسی ملی،۱۳۹۱).
کتاب کار و فن آوری پایه ششم، اولین کتاب چاپ شده برای دوره ابتدایی در این حوزه میباشد شامل دو قسمت آشنایی با رایانه و پودمان ها میباشد که در قسمت رایانه ، وسایل سخت افزاری و برنامه های powerpoint,word,paint و شبکه ملی رشد به عنوان شبکه اینترنی به صورت مقدماتی در نیمسال اول تدریس می شود و در نیمسال دوم قسمت پودمانها ارائه میگردد به طوری که به ازای هر ۸ هفته یک طرح و پودمانها به صورت عملی در کلاس پیگیری و انجام میگردد.
در خصوص ضرورت این حوزه می توان به تأثیر آموزش فناوری و کار در پیشرفت فردی، افزایش بهره وری، مشارکت در زندگی اجتماعی، اقتصادی، کاهش فقر، افزایش درآمد، سرمایه گذاری نیروی انسانی برای آینده، کنش مناسب به تغییرات فناوری و به کارگیری آن ها در توسعه جامعه و رفاه انسان اشاره کرد(همان منبع).
- آداب و مهارتهای زندگی: آخرین حوزه یادگیری دوره ابتدایی که در سند برنامه درسی ملی مشخص شده است آداب و مهارتهای زندگی است که آموزش این حوزه شایستگی های لازم برای خودمدیریتی متربیان در اداره امور روزمره زندگی شامل: آداب دینی،آداب معیشت، آداب تغذیه و بهداشت، مدیریت خانواده، مدیریت اوقات فراغت، خودآگاهی، مهارتهای تحصیلی و مطالعه، هویتیابی، ارتباط مؤثر، مراقبت از محیط زیست، مدیریت بحران و خطر، مهارت کار با دیگران و مهارتهای پدافند غیر عامل و آمادگی دفاعی را فراهم میکند( همان منبع،ص۱۱۲).
راهبردهای یاددهی و یادگیری
در برنامه درسی ملی ۱۷ اصل برای تعیین راهبردهای یاددهی یادگیری ذکر شده که در جدول(۴-۲) آمده است.
جدول(۴-۲):اصول تعیین راهبردهای یاددهی یادگیری
- فراهم کردن زمینه خود راهبری
۱۰-توجه معلمان به دیدگاه، تجارب،ارزشها و باورهای یادگیرندگان
- تحقق اهداف یادگیری در عناصر پنج گانه
۱۱-ارائه فرصت برابر به متربیان
- بهره گیری از یافته های علمی و معتبر بشری
۱۲-کمک و یاری والدین و سایر عوامل آموزشی و غیر آموزشی و اعضای جامعه محلی
- تحقق یادگیری در عرصه های ارتباط انسان با خود، خدا، خلق و خلقت
۱۳-آفریننده راهبردهای یاددهی یادگیری بودنِ معلمان
- برقراری توازن بین رویکردهای فرایند مدار و نتیجه مدار
۱۴-فراهم نمودن زمینههای رشد و ابعاد جسمی،عاطفی،عقلی، اخلاقی،معنوی و اجتماعی
- فراهم کردن زمینه فعالیت های مشارکتی و گروهی
۱۵-محدود نبودن محیط یادگیری به کلاس درسی و مدرسه
- همسویی خانواده جامعه با اهداف تعلیم و تربیت
۱۶-شریک و پشتیبان مدرسه بودن خانواده
- مشارکت سایر کارکنان مدرسه در فراهم کردن فرصت یادگیری
۱۷- همخوانی راهبردها با ویژگیهای عقلی،جسمی،عاطفی و اجتماعی یادگیرندگان
- حرکت معلمان به سمت تولید و کاربرد راهبردهای یاددهی یادگیری به شکل حرفه ای
*****
ارزشیابی
ارزشیابی همان طور که قبلاً نیز ذکر شده به ارزشیابی پیشرفت تحصیلی و ارزشیابی برنامه درسی مربوط می شود در برنامه درسی ملی نیز اصولی برای نحوه انجام آن ها تعیین شده که مورد اشاره قرار میگیرد.
جدول(۵-۲):اصول ارزشیابی پیشرفت تحصیلی برنامه درسی ملی
- جامع بودن
۹-اندازه گیری و سنجش برآیند کاملی از یادگیری متربیان دربارۀ اهداف و محتوا
- جداناپذیری ارزشیابی از فرایند یاددهی یادگیری
۱۰-ارزشیابی پیشرفت تحصیلی متناسب با قدرت درک و فهم یادگیرندگان
- استفاده از نتایج ارزشیابی جهت رشد حرفه ای معلم و برنامه درسی
۱۱-پایایی و ثبات ارزشیابی
- درک یادگیرنده از نقاط قوت و ضعف خود
۱۲-تولید نتایج رسمی واضح و قابل درک برای تمام معلمان، مربیان، مدیران مدارس، والدین و …
- تشویق خود ارزیابی
۱۳-مشارکت مربی، متربیان و والدین در ارزشیابی پیشرفت تحصیلی
- انجام ارزشیابی پیشرفت تحصیلی به گونه ای که منجر به یأس و نومیدی، ترس و اضطراب یادگیرنده نشود.
۱۴-شناسایی موانع یادگیری و کاهش آن ها