۲-۲ منابع تامین مالی کوتاه مدت
هر شرکتی در جریان کسب و کارش، سرمایه اش را از انواع و اقسام منابع تامین می کند. مقداری از سرمایه راکارپردازان بستانکاران، ومالکین فراهم آورده اند، در حالی که سایر سرمایهها از در آمدهای محفوظ در کسب و کار ناشی میگردد(حسینی بنهنگی، ۱۳۷۸). در این فصل، منابع سرمایه گذاری متوسط و کوتاه مدتی که بستانکاران آن را تامین نموده اند، بررسی خواهیم کرد. فصلهای بعدی. منابع سرمایه گذاری دیگری را در برخواهد گرفت.
۲-۲-۱ منابع اصلی تامین مالی کوتاه مدت
برای انتخاب منابع مالی کوتاه مدت مدیر مالی با پنج جنبه سر و کار دارد:
۲-۲-۱-۱ اعتبار تجاری
هنگامی که شرکتی از شرکت دیگر کالا خریداری میکند معمولا مجبور نیست بهای کالا را فورا پرداخت کند در طول دوره تحویل کالا و پرداخت بهای آن به فروشنده خریدار به فروشنده بدهکار است.این بدهی در ترازنامه خریدار به عنوان بدهی و در حسابهای پرداختنی ثبت می شود.و در حساب فروسنده طلب مذبور در حسابهای دریافتنی ثبت می شود. بنابرین معاملات عادی تجاری بین شرکتها برای شرکتی خاص یک منبع تامین مالی کوتاه مدت ایجادمی کنند منبع مذبور همان اعتبار تجاری است زیرا بین دریافت کالا و پرداخت وجه یک فاصله زمانی وجود دارد. ویژگی های جالب اعتبار تجاری به عنوان تامین مالی این است که با افزایش خریدها به سرعت افزایش مییابد . چنانچه خریدار خرید روزانه را دو برابر کند اعتبار تجاری وی نیز دو برابر می شود(لاگران و ریتر[۱۳]، ۲۰۰۸).
هزینه استفاده از این منبع مالی به چند عامل بستگی دارد :
یکی از این عوامل شرایط اعتباری فروش کالا است، شرایط مذبور بسته به نوع صنعت متفاوت هستند اما در داخل یک صنعت مشابه اند. حجم پولی خریدهای شرکت مورد نظر میزان اعتبار تجاری را که در دسترس شرکت قرار میگیرد تعیین میکند. این شکل تامین مالی پس از خرید کالا اگر پرداخت نقدی انجام ندهد در دسترس شرکت قرار میگیرد . اعتبار تجاری برای پرداخت سایر صورت حسابها به طور مستقیم وجه نقد به دست نمی دهد(ماریا و گارسیا[۱۴]، ۲۰۰۶). علاوه بر این شرکتی که به طور مستمر صورتحسابهای خود را پرداخت نمی کند ارزش اعتباری پایینی برای خود ایجاد میکند . ممکن است فروشندگان تمایلی به اعطای اعتبار به این شرکت نداشته باشند و برای شرکت مشکلاتی به اشکال زیر ایجاد کند . اول ممکن است شرکت نتواند از منابع دیگر اعتبار تحصیل کند . بدین ترتیب مقدار موجودی شرکت محدود می شود و میزان فروش و سود کاهش مییابد دوم ، از دست دادن اعتبار تجاری هزینه به بار می آورد(یوجن و کنیف[۱۵]، ۲۰۰۹).
۲-۲-۱-۲ وام بانکی
دومین منبع عمده تامین مالی کوتاه مدت برای شرکتها ، وام بانکهای تجاریست وامهای کوتاه مدت بانکهای تجاری ممکن است مدت دار یا دیداری باشند.در صورت مدت دار بودن غالبا وامها ۳۰ ، ۹۰ روزه یا یکساله هستند.
۲-۲-۱-۳ وامهای فصلی
عمده ترین نوع اعتبار بانکی وامهای فصلی است. وامها برای افزایش تامین مالی افزایش موقتی موجودیها و حسابهای دریافتنی که به وجه نقد تبدیل میشوند و منابع را برای باز پرداخت وام تامین میکنند دریافت می شود . غالبا بین بانک و مشتری توافقی غیر رسمی در باره حداکثر مقدار اعتبار اعطایی وجود دارد با این حال در صورت درخواست مشتری بانک از نظر قانونی هیچ تعهدی برای اعطای وام ندارد(راجل و نادوالد[۱۶]، ۲۰۰۶). بانکها معمولا از مشتریانی که وام کوتاه مدت دریافت میکنند میخواهد که متوسط حداقل سپرده دیداری نزد بانک داشته باشند این مقدار(مانده جبرانی) نامیده و بر حسب درصد از وام بیان می شود. یک راه برای محاسبه نوع بهره مؤثر سالانه وام تعیین هزینه سالیانه(بهره بعلاوه هرنوع کار مزدی که وجود دارد) و تقسیم آن بر مقدار وام در دسترس شرکت است. در صورتی که برای بخشهای استفاده شده و استفاده نشده مانده جبرانی وجود داشته، محاسبه مقداری که باید وام گرفته شود پیچیده تر است. در این حال از فرمول زیراستفاده میکنیم(جفری و والکلر[۱۷]،۲۰۰۵ ).
در صد مانده جبرانی اعتبار استفاده نشده + درصد مانده جبرانی -۱/کل مبلغ * درصد مانده جبرانی اعتبار استفاده نشده + وجه مورد نیاز= مقدار وام
۲-۲-۱-۴ تامین مالی مقدماتی
از وام کوتاه مدت بانکی مقاطعه کاران معمولا برای تامین مالی اولیه ساختمان واحدهای مسکونی ، جاده و سد و شرکتهای تولیدی برای سرمایه گذاری در ماشین آلات و تجهیزات استفاده میکنند . در این حالت ، تامین مالی نهایی از طریق وام بلند مدت انجام میگیرد . این نوع استفاده از وام کوتاه مدت ، تامین مالی مقدماتی نامیده می شود ، زیرا وام کوتاه مدت برای تامین منایع مورد نیاز ،قبل از دریافت وام بلند مدت مورد استفاده قرار میگیرد . شرکتهای تولیدی میتوانند از این نوع وام برای تامین مالی ایجاد واحدهای تولید قبل از انتشار اوراق بهادار استفاده کنند(گرین و نایک[۱۸]، ۲۰۱۰) .
۲-۲-۱-۵ نرخ بهره وامهای بانکی
۲-۲-۱-۵-۱ نرخ بهره چیست
هرگاه ۱۰۰ ریال به وام داده شود و در پایان سال ۱۰۵ ریال دریافت گردد، نرخ بهره سالانه برابر خواهد بود با ۵ درصد یا: