-
- رفتار منفعل- پرخاشگر: پرخاشگری به دیگران از رهگذر انفعال، خودآزاری و خودتنبیهی به شکل غیرمستقیم ابراز می شود. تظاهرهای این دفاع به شکل شکست خوردن ، طفره رفتن، بیمار شدن و اعمالی که به طور کلی به خود آسیب می رساند تا دیگری.
-
-
- واپس روی[۷۸]: فرد تلاش میکند برای گریز از تعارض و تنش مرحله فعلی تحول به سطح پیشینی که اضطراب کمتری داشته بازگردد. به نوعی شخص می کوشد تا کامبخشی مرحله امن پیشین را تکرار کند. واپس روی بهنجار برای احساس آرامش ، خواب و اوج لذت جنسی اهمیت بسزایی دارد. همچنین به شکل اساس در خلاقیت به شکل توامان دیده می شود.
-
- جسمانی سازی[۷۹]: پدیدههای روان شناختی به شکل نشانه های جسمانی بیان می شود. فرد واکنش بر اساس تجلی های روانی را صلاح ندانسته و به جای آن از واکنش های جسمانی بهره میبرد.
ج) دفاع های روان آزرده:
-
- مهار کردن: فرد تلاش زیادی میکند تا رویدادها و موضوع های محیطی را مهار وتنظیم کند. بدین ترتیب اسباب کاهش و اضطراب و به حداقل رساندن تعارض های درونی فراهم می شود.
-
- جابه جایی[۸۰]: مسیر نیروگذاری هیجانی یا کشاننده ای از یک فکر یا موضوع به فکر یا موضوع دیگر تغییر جهت میدهد. فکر یا موضوع جاگزین در برخی جنبه ها به فکر یا موضوع اولیه شباهت دارد. با این تفاوت که فکر یا موضوع جاگزین شده اضطراب و ناراحتی کمتری ایجاد میکند. پدیده انتقال یکی از موارد باور این دفاع است.
-
- گسست[۸۱]: تغییرموقت اما شدید در شخصیت یا احساس هویت شخصی برای گریز از استیصال و درماندگی هیجانی. حالت گریز مرضی و واکنش های هیستری تبدیلی از تظاهرهای رایج این دفاع هستند. در این حالت بخشی از فرایندهای روانی از سازمان روانی جدا شده که در نتیجه ارتباط و هماهنگی آن ها از بین می رود.
-
- بیرونی سازی[۸۲]: شبیه فرافکنی است. اما از حیث گستردگی با آن متفاوت می شود. گرایشی در فرد وجود دارد که مؤلفه های شخصیتی خود را در دنیای بیرونی یا موضوع های خارجی به نظاره بنشیند.
-
- بازداری[۸۳]: برخی از کارکردهای من مورد چشم پوشی یا طرد قرار میگیرد. این کارکرد به شکل منفرد یا مرکب تحت عملیات دفاعی قرار می گیرند. هدف از این کار گریز از اضطراب ایجاد شده از سوی تعارض بین تکانه ها و احساس ها، وجدان یا نیروهای محیطی و موضوع های بیرونی است.
-
- عقلانی سازی[۸۴]: فرایندهای عقلانی به شکل فزاینده برای اجتناب از بیان عاطفی یا تجربه هیجانی مورد استفاده قرار می گیرند. از رهگذر این دفاع پدیدههای هیجان برانگیزبی روح و عاری از هیجان میشوند، فرد از صمیمیت با دیگری پرهیز میکند، باتمرکز و توجه بر واقعیت بیرونی احساس درونی نادیده گرفته می شود، و با تأکید بر جنبههای غیر ضروری و حاشیه ای موضوع ، اصل موضوع رها می شود. در این حالت فرد به جای حس کردن فکر میکند.
-
- جداسازی[۸۵]: جدایی فکر و تجسم از عواطف همراه با آن و سرکوب کردن عواطف ، جداسازی اجتماعی به مفهوم نبود موضوع های ارتباطی اشاره دارد.
-
- دلیل تراشی: فرد با عدم پذیرش و مقبولیت افکار، احساس ها ، اعمال و باورهای خود مواجه می شود و برای گریز از اضطراب ایجاد شده نقاب عقلانی برچهره آن ها می زند که در این حالت افکار، احساس هاو…. نامقبول پیشین موجه میشوند.
-
- واکنش وارونه[۸۶]: تکانه نامقبول صدوهشتاد درجه می چرخد و به تکانه ای متضاد اما مقبول تبدیل می شود. این دفاع یکی از مشخص های روان آزردگی وسواس است اما در سایر روان آزردگی ها هم مشاهده می شود.
-
- سرکوبی[۸۷]: فکریا احساس از قلمرو هشیاری رانده یا دور نگه داشته می شود. در سرکوبی اولیه افکار و احساس ها قبل از ورود به هشیاری رانده می شود و در سرکوبی ثانویه فکر و احساس که بیشتر در هشیاری تجربه شده بود سرکوب می شود.در سطح ناهشیاری فرد از افکار و احساس های سرکوب شده با خبر است و در سطح هوشیاری تظاهر نمادین محتوای سرکوب شده باقی می ماند. بنابرین تنها راه هشیار شدن غرایز و احساس ها بسته می شود.
- جنسی سازی[۸۸]: یک موضوع که کارکردهیجانی و رفتاری دارد اهمیت جنسی پیدا میکند. اهمیتی که بیشتر فاقد آن بوده است . بدین ترتیب اضطراب مربوط به تکانه های مهار شده و محتوای ممنوعه آن رد می شود.
د) دفاع های رشد یافته یا انطباقی:
-
- نوع دوستی[۸۹]: نوع واکنش وارونه سازنده و خنثی است که فرد از رهگذر آن به تجربه ای نیابتی دست مییابد. ازخودگذشتگی ارضای خود از طریق ارضای دیگری به قیمت متضررشدن است. بنابرین چون فرد توان ارضای مستقیم نیازهای خود را نداردارضا به صورت نیابتی و جانشینی رخ میدهد. بدین ترتیب با حالت کام بخش ایجاد شده در دیگری همانندسازی میکند.
-
- پیشبینی[۹۰]: فرد برای تحمل ناراحتی های درونی احتمالی که ممکن است در آینده روی دهد اقدام به پیشبینی واقع گرایانه و برنامه ریزی می کند.
-
- ریاضت طلبی[۹۱]: برای اینکه رشد اخلاقی و معنوی متحقق شود فرد قسمت های کام بخش و ارضاء کننده تجربه را حذف میکند. بدین ترتیب حذف لذت و انصراف ازآن برای فرد ارضاء کننده می شود. در حالی که تجربه لذت بخش جدید ذهنی است تا عینی.
-
- شوخی[۹۲]: بیان افکار و احساس های درونی که ممکن است به شکل ستقیم ایجاد ناراحتی برای خود یا دیگری را فراهم سازندبه شکل غیر مستقیم بیان می شود. این دفاع از بذله گویی که نوعی جابه جایی جهت گریز از مسائل هیجانی است متفاوت است.
-
- والایش[۹۳]: هدف یا موضوع اصلی از نظر اجتماعی نامقبول است. بنابرین درقالب هدف یا موضوعی که وجهه اجتماعی داردبیان می شود. دروالایش تکانه منحرف ، مسدودیا سرکوب نمی شودبلکه هدایت میگردد. بنابرین والایش تکانه ارضا کننده است.
-
- فرو نشانی[۹۴]: تعمیم هشیارانه یا نیمه هشیارانه برای تعویق ارضاء یک تکانه یا پرداختن به یک تعارض هشیار.
- اجتناب[۹۵]: به شکل تعمدی و گذرا صورت میگیرد. در این دفاع وجود ناراحتی و مشکل تصدیق می شود و به طور موقت کنار گذاشته می شود.
کار وایلانت درمورد مکانیسم های دفاعی یک استثنا مهم است. او سلسله مراتب دفاع ها را از نظریه روان پویشی اقتباس کرد و آن ها را توسط داستان های روایت گونه اعتبار یابی کرد. چهارمین راهنمای تشخیص آماری اختلال های روانی- متن تجدیدنظر شده( انجمن روان پزشکی آمریکا، ۲۰۰۰) فهرستی توصیفی شامل ۲۷ مکانیسم های دفاعی ۷ سطح مقباس عملکرد دفاعی عبارتنداز: سطح بی نظمی دفاعی (شامل : فرافکنی هذیانی ، افکار سایکوتیک واقعیت بیرونی و تحریف سایکوتیک) ، سطح عمل (شامل: گذر به عمل، انزوای همراه با فقدان احساس ، شکوه همراه بارد کمک و منفعل-پرخاشگری) سطح تحریف عمده تصویر ذهنی (شامل: تخیل در خود مانده، همانندسازی فرافکنانه، دوپاره سازی تصویر خود یا دیگری)، سطح حاشا کردن ( شامل: انکار، فرافکنی و دلیل تراشی)، سطح تحریف جزیی ذهنی(شامل: نا ارزنده سازی، آرمانی سازی و همه توانی)، سطح مهارت ذهنی مصالحه، (شامل: جابه جایی ، گسست، عقلانی سازی، جداسازی عاطفه ، واکنش وارونه، سرکوبی و ابطال) و سطح انطباقی بالا(شامل: پیشبینی، پیوند جویی، نوع دوستی، شوخی ، اظهاروجود، خودنگری، والایش و فرونشانی).