چهارم آنکه به موجب ماده ۶ مکرر کنوانسیون برن نخستین سند بینالمللی است که در کنار حقوق مادی اثر به حقوق معنوی هر چند در دو حوزه محدود به حق سرپرستی و حق احترام به اثر اشاره نموده است. با این وجود حقوق معنوی در صورتی حمایت خواهد شد که به شهرت و اعتبار پدیدآورنده لطمه ای وارد آمده باشد. در نتیجه کنوانسیون برن با در نظر گرفتن حمایت حداقلی در حمایت از آثار ادبی و هنری در سطح بینالمللی و هم به لحاظ تعداد کشورهای عضو از اهمیت بسیاری در زمینه حق مؤلف (کپی رایت) برخوردار است.
سال ۱۹۰۸ میلادی همزمان با بازنگری کنوانسیون در برلین به پیشنهاد فرانسه حمایت از آثار سینمایی مطرح شد ، گرچه این پیشنهاد را سازندگان آثار سینمایی مطرح نکرده ، بلکه در آغاز نویسندگان نمایشنامه بواسطه استفاده از کل اثرشان در فیلم خواستار حق قانونی خویش شدند ، نهایتاًً با بررسی های دقیق حمایت از آثار سینمایی و کارهای مرتبط با آن در زمینه مکان حمایت (بند اول ماده ۴) ، زمان و مدت حمایت (بند دوم ماده ۷) ، حقوق مادی (ماده ۱۴، ۱۴ و ۱۱ مکرر) ، حقوق معنوی (ماده ۱۵،۶ مکرر) در کنوانسیون گنجانده شد.[۴۴]واضح است که به حمایت از آثار تلویزیونی در کنار آثار سینمایی اشاره نشده باشد ، به دلیل آنکه تلویزیون تا آن زمان هنوز اختراع نشده بوده که آثار پخش شده از آن بخواهد مورد حمایت قرار بگیرد. با این وجود شباهت هایی که در ساخت اثر سینمایی و تلویزیونی از حیث نحوه تهیه و تولید وجود دارد و نیز به دلیل تمثیلی بودن ماده ۲ کنوانسیون برن در مقام بیان آثار قابل حمایت می توان ، تلویحاً آثار تلویزیونی را نیز قابل حمایت دانست. از طرف دیگر در بازنگری بعدی کنوانسیون در سال ۱۹۲۸ میلادی در رم ، به پیشنهاد فرانسه حمایت از سیستم پخش رادیویی مطرح شد. ناگفته نماند ، کشور انگلستان اولین کشوری است که حمایت از پخش رادیویی را در قالب قانون کپی رایت خود مقرر کرده‌است.[۴۵] در این زمان پخش به وسیله دستگاه رادیو (پخش صدا) رواج یافته بود ، اما پخش به وسیله دستگاه تلویزیون (پخش همزمان صدا و تصویر ) روزهای آغازین خود را طی می کرد. در نتیجه ابراز نگرانی از تضییع حقوق مولفان بواسطه پخش آثارشان از وسایل ارتباط جمعی ، حق مادی دیگری برای پدیدآورنده به دلیل پخش اولیه[۴۶] و یا پخش مجدد[۴۷] اثرش در قالب آگهی، صدا یا تصویر در ماده ۱۱ کنوانسیون تعبیه شد. بنابرین کنوانسیون برن علاوه بر حمایت از آثار سینمایی و تلویحاً آثار تلویزیونی به عنوان اثر ادبی و هنری ، برای کلیه آثار قابل حمایت حق مادی پخش از رادیو یا تلویزیون را در نظر گرفته است.
علاوه بر کنوانسیون برن ، « کنوانسیون جهانی کپی رایت »[۴۸]نیز در زمینه حقوق مؤلف در سال ۱۹۵۲ میلادی تحت نظر سازمان آموزش ، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد یونسکو و تشویق ایالت متحده آمریکا در ژنو برگزار شد که در سال ۱۹۵۵ میلادی جنبه اجرایی به خود گرفت. حمایت همه جانبه از پدیدآورنده به موجب کنوانسیون برن و عدم تامین خواسته های کشورهای در حال توسعه که نیازمند ترجمه آثار فکری و پخش برنامه های رادیویی و تلویزیونی کشورهای پیشرفته بودند و در عین حال قادر به پرداخت هزینه های سنگین حقوق مادی آن آثار نبودند از یک سو و پذیرش تشریفات در حمایت از آثار ادبی و هنری در کشورهایی مانند آمریکا برخلاف آنچه در کنوانسیون مقرر بود و مدت حمایت محدودتر از کنوانسیون برن از سوی دیگر زمینه تدوین کنوانسیون ژنو را فراهم کرد. این کنوانسیون از این حیث که در مقام بیان آثار قابل حمایت از عباراتی کلی استفاده نموده ، نسبت به کنوانسیون برن برتری دارد ، اما با قراردادن مدت حمایت ۲۵ سال پس از مرگ پدیدآورنده شرایط استفاده از اثر ادبی و هنری را ساده تر نموده است. کنوانسیون ژنو در سال ۱۹۷۱ میلادی مورد اصلاح قرار گرفته و علاوه بر پذیرش حق پخش رادیو و تلویزیونی استفاده از برنامه های علمی و آموزشی رادیو و تلویزیون دیگر کشورها را با کسب اجازه از مرجع صلاحیت دار داخلی مجاز دانست.
ب)کنوانسیون رم[۴۹]– علی رغم تلاش های صورت گرفته در تدوین کنوانسیون برن و بازنگری های پی در پی آن جهت حمایت از همه نوع اثر ادبی و هنری ، برخی آثار به دلیل ماهیت متفاوت خود از این حمایت برخوردار نشده اند. زیرا ویژگی های خاص آثار حق مؤلف همچون اصالت و خلاقیت را دارا نبوده ، بلکه تنها تکنولوژی و سیستم های فنی بودند که به ضبط و پخش آثار حق مؤلف کمک می‌کردند. از طرف دیگر به دلیل اینکه هدف از خلق آثار ادبی و هنری آن بوده که به منصه ظهور رسیده و در دسترس عموم قرار بگیرند ، قاعدتاً نمی شد ، این فناوری ها را نادیده گرفت و از آن ها حمایت نکرد. به همین دلیل در بازنگری کنوانسیون برن در سال ۱۹۴۸ میلادی در بروکسل بر ضرورت حمایت از اجراکنندگان[۵۰]، تولید کنندگان آثار صوتی[۵۱]، سازمان های پخش[۵۲] تأکید شد ، هر چند نتیجه ای درپی نداشت ، اما بعد از آن حمایت از این سه گروه شکل جدی تری به خود گرفت. تا اینکه پیش نویس کنوانسیون رم توسط یونسکو ، دفتر اتحادیه برن و سازمان بینالمللی کار تهیه شده و پس از بررسی های لازم در سال ۱۹۶۱ میلادی تحت عنوان «کنوانسیون حمایت از اجراکنندگان ، تولید کنندگان آثار صوتی و سازمان های پخش» در رم به تصویب رسید. کنوانسیون مذکور ، کنوانسیونی پیشرو محسوب می شود ، زیرا برخلاف سایر کنوانسیون های بینالمللی که به جهت هماهنگ سازی قوانین ملی شکل گرفتند، کنوانسیون رم تلاشی بود ، برای تامین مقررات بینالمللی در زمینه های جدیدی که تنها چند کشور محدود آن را قبول داشتند و غالب کشورها برای عضویت در کنوانسیون رم اقدام به تدوین قوانین ملی در زمینه حقوق مرتبط نمودند.[۵۳] از ویژگی های کنوانسیون رم در جهت حمایت از سه دسته آثار دارای حقوق مرتبط (مجاور) و همچنین مقایسه آن با کنوانسیون برن می توان به موارد زیر اشاره کرد :
اول آنکه به موجب ماده ۱ کنوانسیون رم[۵۴] که تحت عنوان اصل حفاظتی نیز از آن یاد می شود ؛ اعضای کنوانسیون رم نباید حقوق شناخته شده برای آثار ادبی و هنری تحت عنوان حق مؤلف را مورد تعرض قرار دهند. زیرا از یک طرف شرط الحاق به کنوانسیون رم ، پیوستن به کنوانسیون برن یا ژنو در زمینه حق مؤلف می‌باشد. از طرف دیگر حقوق مرتبط زمانی قابل حمایت می‌باشند که اثر ادبی و هنری قبلاً شناسایی شده باشد. در نتیجه هیچ یک از مقررات کنوانسیون نباید به گونه ای تفسیر شوند که به حمایت از اثر اولیه آسیبی وارد نماید.
دوم آنکه در ماده ۲ کنوانسیون رم رعایت اصل رفتار ملی همچون کنوانسیون برن پیش‌بینی شده و حتی در تعریف رفتار ملی آمده ؛ « رفتار پذیرفته شده به وسیله قانون داخلی کشور عضو کنوانسیون رم نسبت به آثار سایر کشورهای عضو»[۵۵]بنابرین اعضاء مکلف هستند علاوه بر حقوق انحصاری اعطاء شده به وسیله این معاهده و حق اجرت منصفانه ، حقوق اعطایی خود را نیز به اتباع کشورهای عضو اعطاء نمایند. همچنین برخلاف کنوانسیون برن ، در کنوانسیون رم رعایت حقوق معنوی همچون رعایت نام و تمامیت اثر مورد اشاره قرار نگرفته و تنها حقوق مادی آثار مورد حمایت قرار گرفته است.
