“
او حساب کنند. هرکس راه خود را در پیش می‌گیرد و برای سعادت خود می اندیشد. چه بسیارند فرزندانی که از فرط بینوایی حتی از سوی پدر و مادر توأماً طرد شده اند و همچون توپ فوتبال دست به دست در خانه این و آن می‌گردند. [۱۱۹]
گفتار اول: فرزندان اعتیاد، شکوفه ها در هجوم گردباد
بررسی وضعیت فرزندان اعتیاد و تحت شرایط این فرض را با عطف توجه به اصول ۱۵۶ و ۱۵۷ از قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آغاز می‌کنیم که به موجب آن اقدام مناسب و اتخاذ تصمیم برای پیشگیری از وقوع جرایم و اصلاح مجرمین از وظایف قوه قضاییه است . نظارت واجرای مسئولیت های مندرج در اصل ۱۵۶ به رئیس قوه قضائیه محول گردیده است .
اقدام مناسب برای پیشگیری از وقوع جرایم می‌تواند در برخورد با مشکلات فرزندان اعتیاد بیشترین تأثیر را در جهت کاهش موارد بروز جرایم داشته باشد . کودکانی که ناخواسته در مسایل ناشی از اعتیاد پدر یا مادر خود در خانواده درگیر می‌شوند ، درمعرض ارتکاب جرایم مختلف هستند و سرنوشتی جز قرارگرفتن در رده « کودکان بزهکار» در انتظارشان نیست. عوامل جرم زا می‌توانند در زمینه بزهکاری اطفال بیشترین تأثیرمحرکه را داشته باشند و با توجه به اینکه جرم شناسی نوین اصولاًمفهوم دیگری از واژگان « بزه» و
«بزهکار» به دست می‌دهد و التفات به شرایط زیست محیطی و شخصیت مجرم و انگیزه های ارتکاب جرم را ضروری اعلام می‌دارد . بررسی وضعیت اطفالی که هم اکنون در محیط های خانوادگی جرم زا به سر
می‌برند ، مهم ترین اقدام در جهت پیشگیری از بزهکار شدن کودکان تلقی می شود:زیرا پیشگیری از جرایم اطفال را نمی توان فقط در قلمرو منجمد و خشک قانون محدود ساخت . کودکی که در محیط آلوده
و اعتیاد زده ی خانواده، برای رفع خماری پدر یا مادر روانه کوچه پس کوچه ها و بیغوله ها و مخروبه های جغدنشین می شود تا مواد مخدر مورد نیاز آن ها را از توزیع کنندگان مواد مخدر خریداری کند ، ناخواسته
و بدون اینکه قصد ارتکاب اعمال ضد اجتماعی را داشته باشد ، صرفاً به خاطر وابستگی های عاطفی و ابراز احساسات و نهایتاًً رفع خماری و گرفتاری والدین قدم در راهی می‌گذارد که شاید روزی سر
از لجنزارهای کثیف و یا سیاه چالهای مخوف در آورند .
چنانچه وضعیت او مورد توجه قرار نگیرد و نهادهای مسئول اجتماعی از او حمایت نکنند ، به تدریج تبدیل به نوجوانی بزهکار می شود که حتی اگر به شبکه توزیع مواد مخدر و گروه مصرف کنندگان آن هم نپیوندد ، استعداد و توانایی انجام هر گونه عمل خلاف اخلاقی را به سوی خود می کشد .
بسیار دیده شده که این اطفال برای تأمین هزینه مواد مخدر والدین خمار خود حتی جیب بری
هم می‌کنند و به سرقت های کوچک دست می‌زنند . آنان گاهی چرخ گوشت و دیگ زود پز مادران خود
را می دزدند و در بازار می فروشند تا با پول آن مواد مورد نیاز پدر خود را تأمین کنند و چهره ی کهربایی
او را که از مهر و محبت تهی شده است یکبار دیگر خندان و شاداب ببینند و گاه به تحریک والدین خود چه تهدید چه تشویق ـ به بهانه هم بازی بودن با فرزندان همسایه وارد منزل آنان شده و به سرقت پول و طلا و جواهر موجود در این خانه می پردازند .
فرزندان اعتیاد تحت چنین شرایطی به دوره جوانی رسیده و از طرف شبکه های سرقت ، جنایت و توزیع و قاچاق مواد مخدر جذب می‌شوند و حیات فردی و اجتماعی خود را با جرم و مجازات پیوند می‌زنند . زندان از دیدگاهشان خانه دومی شود که در آن فراگیری سایر جرایم و فنون و شگردهای فرار از چنگ قانون به سهولت میّسر و حتی ضروری خواهد بود .
در این مرحله فاجعه به نقطه اوج خود می‌رسد و آنچه به راستی مورد تهدید جدی واقع می شود
«امنیت اجتماعی» است . نیروی دفاعی جامعه نیز در مقابله با آن به علت تأخیر و اهمال در پی گیری در نهایت ضعف و ناتوانی و ناکامی عمل می‌کند حتی اگر در شکل ظاهر با شدت عمل هم همراه باشد به فرزندان اعتیاد که چنین بی رحمانه با سرنوشت شوم مواجه می‌شوند بیندیشیم آیا جز گرایش به آلودگی بزهکاری و ایجاد انحطاط و ناامنی اجتماعی می توان از این نوباوگران انتظار دیگری داشت ؟
آیا باید آنان را به حال خود رها ساخت و منتظر ماند تا بعد از رسیدن به سن قانونی تحت تعقیب قرار گیرند ؟ مادران مطلقه فرزندان اعتیاد که غالباً زنان خانه دار و فاقد هر گونه تخصص یا اشتغال هستند چگونه باید هزینه آنان را تأمین کنند؟ در مواردی هم که فرزندان اعتیاد پدر یا مادر خود را به علت مصرف زیاد مواد مخدر، حبس های دراز مدت ، اعدام یا خود کشی و حوادثی نظیر آن ها از دست می‌دهند و احیاناً در خانه ی پدربزرگ یا مادربزرگ رشد و نمو می‌کنند سرنوشت شوم به صورت‌های گوناگون دیگری در انتظارشان است. حضور دلخراش فرزندان اعتیاد در بسیاری از پرونده های قتل و سرقت و فحشا به خوبی احساس می شود . [۱۲۰]
توصیه هایی که برای حمایت از فرزندان اعتیاد میتوان ارائه داد چنین جمع بندی و خلاصه می شود :
۱ـ حمایت همه جانبه : اعم از حمایت های قانونی ، اجتماعی، مادی، رفاهی و آموزشی و …..از فرزندان اعتیاد و توجه به مشکلات معیشتی و تربیتی آنان از جمیع جهات ، به عنوان بخش عمده ای از برنامه گسترده مبارزه با مواد مخدر در عملکرد مبارزه گنجانده شود .
۲ ـ بذل توجه شایان به ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی ، به منزله دستاویز قانونی و حقوقی موقت ، تا زمانی
که قوانین خاص پیرامون موضوع مورد بحث تدوین و تصویب گردد و اجرای دقیق مفاد آن به شرح
ذیل است:
« هر گاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که کودک تحت حضانت اوست صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی کودک در معرض خطر باشد محکمه می‌تواند به تقاضای اقربای کودک یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای مدعی العموم هر تصمیمی را که برای حضانت کودک مقتضی بداند ، اتخاذ کند» بنابرین با وجود فقدان قوانین خاص در رابطه با فرزندان اعتیاد و در مواردی که هنوز به عمل اخلاقی دست نزده و مرتکب جرمی نشده اند ، می توان از این ماده قانونی و امکانات و فرصت های گسترده ای که در اختیار می‌گذارند ، استفاده کرد . بدین ترتیب که به محض تشکیل پرونده برای معتادان یا توزیع کنندگان مواد مخدر در دادسراها با بهره گیری از صراحت این قانون ، مدعی العموم مورد را از مصادیق ماده فوق الذکر تلقی کند و به کمک دادگاه ترتیب دور سازی اطفال از هسته فاسد خانواده را به هر نحوی که مقتضی است ، بدهد .
“
