براون[۹۲] واوانر[۹۳]، (۲۰۰۲) دریافتند که مدرسه نخستین نهاد اجتماعی مؤثر بر زندگی نوجوانان و تعیین کننده فرصت‌ها، کیفیت زندگی و رفتارهای نوجوانان است. مدرسه تأثیری بی‌مانند و ژرف بر زندگی نوجوان می‌گذارد و نقش مهمی در تعریف احساس کلی فرد از اجتماع در نوجوانی دارد (کیا – کیتین[۹۴] و هیدی الیس[۹۵]، ۲۰۰۷).
در جمع بندی از پژوهشهای متعدد انجام شده در زمینه احساس تعلق به مدرسه می‌توان که بررسی‌های انجام شده، مدرسه را در چارچوب مفاهیمی چون تعلق، عضویت، رضایت، تعهد، التزام و ارتباط به عنوان پیش‌بینی کننده دستاوردهای آموزشی، روانشناختی، رفتاری و اجتماعی دانشآموزان به شمار می‌آورند. برخی از پژوهش‌ها بهداشت روان (رسنیک[۹۶] و همکاران، ۱۹۹۷ با روزر[۹۷]، الکس[۹۸] و استروبل[۹۹]، ۱۹۹۸) را به عنوان یکی از پیامدهای مدرسه دانسته‌اند. شماری از بررسی‌ها بر پیامدهای آموزشی مانند توجه به تحصیل (جنکنز[۱۰۰]، ۱۹۹۷؛ روزنفلد[۱۰۱]، ریچمن[۱۰۲]، بورن[۱۰۳]، ۱۹۹۸)، سوء رفتار در مدرسه مانند تقلب و سرپیچی از قوانین مدرسه (جنکینز، ۱۹۹۷ با ماوکینز[۱۰۴]، جیو[۱۰۵]، هیل[۱۰۶]، باتین، پیرسون[۱۰۷] و آبوت[۱۰۸]، ۲۰۰۱)، موفقیت و پیشرفت تحصیلی در مدرسه (ایکس، ایرلی[۱۰۹]، فریزر[۱۱۰]، بلاسکی[۱۱۱]، مک کارتی[۱۱۲]، ۱۹۹۷؛ روز، میدگلی[۱۱۳]، اوردان[۱۱۴]، ۱۹۹۶؛ فردریکنز[۱۱۵]، بلامنفیلد[۱۱۶]، پاریس[۱۱۷]، ۲۰۰۴ با کونل[۱۱۸]، اسپنسر[۱۱۹]، آبرا[۱۲۰]، ۱۹۹۴، مارکوس[۱۲۱]، ساندر، ریو[۱۲۲]، ۲۰۰۱، موتون[۱۲۳] و ماوکینز، ۱۹۹۶)، انگیزه های دانش آموز (با تیستیک[۱۲۴]، سولومون[۱۲۵]، کیم[۱۲۶]، واستون[۱۲۷]، استپتر[۱۲۸]، ۱۹۹۵، دوزر و همکاران، ۱۹۹۶؛ گودناو[۱۲۹] و گرادی[۱۳۰]، ۱۹۹۳، و ترک تحصیل (باتین- پیرسون و همکاران، ۲۰۰۰) تأکید کرده‌اند.
۲-۵-۲٫ بررسی پژوهش های داخلی
در تحقیقی که توسط اسلامی علی آبادی (۱۳۷۴) بر روی ۱۷۴ دانش‌آموز پسر شهر تهران انجام گرفت، نیمرخ رفتاری دانشآموزان طرد شده از طرف همسالان با دانش آموزان عادی مقایسه شد. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که دو گروه طرد شده و عادی، از نظر نیمرخ رفتاری تفاوت معناداری دارند.
بر اساس یافته های پژوهشی براتوند (۱۳۷۶) مقبولیت گروهی با شاخص های سازگاری فردی، اجتماعی و عزت نفس رابطه مثبت دارد.
سلطانی (۱۳۸۱) اضطراب مدرسه را ترس اغراق‌آمیز از رفتن به مدرسه می‌داند که در میان دانشآموزان سنین مختلف دیده می‌شود، اما در ۱۱ و ۱۲ سالگی به اوج خود می‌رسد و هر دو جنس مبتلا می‌گردند.
نریمانی و آریاپوران (۱۳۸۵) به بررسی فشارهای روانی – اجتماعی و راهبردهای مقابله‌ای و رابطه آن با پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دختر پرداختند هدف اصلی مطالعه حاضر شناسایی فشارهای روانی – اجتماعی و راهبردهای مقابله‌ای و رابطه این دو با پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دختر دوره متوسط استان اردبیل بوده. نتایج مطالعه نشان داد که از میان چهار دسته از حوادث فشار زای روانی – اجتماعی ما بیشترین سهم را در پیش‌بینی وضعیت تحصیلی دانشآموزان، به ترتیب حوادث استرس‌زای خانوادگی، حوادث فشار رأی فردی و عوامل آموزشگاهی به خود اختصاص داده است. همچنین از میان روش‌های مقابله در پیش‌بینی وضعیت تحصیلی دانشآموزان، به ترتیب روش مقابله دوری جویی، باز برآورد مثبت و روش جستجو حمایت اجتماعی وضعیت تحصیلی را پیش‌بینی می‌کنند.
ابولقاسمی، حکیم زاده، و درانی (۱۳۹۳) در پژوهشی به بررسی مقایسه احساس تعلق به مدرسه، انگیزه پیشرفت تحصیلی و پیشرفت تحصیلی در میان دانش آموزان مدارس هوشمند(مبتنی بر فن آوری اطلاعات و ارتباطات) و مدارس عادی سال سوم دبیرستان شهر اصفهان پرداختند. نتایج تحقیق بیان کننده این بود که بین دانش آموزان مدارس هوشمند و عادی شهر اصفهان در متغیرهای فوق تفاوت معناداری وجود دارد و دانش آموزان مدارس هوشمند دارای انگیزه پیشرفت تحصیلی، پیشرفت تحصیلی و احساس تعلق به مدرسه (به همراه شش مؤلفه آن) بیشتری نسبت به دانش آموزان مدارس عادی این شهر بودند.
نظری (۱۳۹۱) در پژوهشی به بررسی احساس تعلق هویتی و نقش آن در شکل گیری تصورات قالبی در پیشداوری از منظر جامعه شناختی پرداخت. نتایج پژوهش نشان داد که بین سن، درآمد افراد، درآمد خانواده، تحصیلات پدر و تحصیلات مادر با پیش داوری قالبی در زمینه احساس تعلق هویتی رابطه معنی داری وجود دارد.
فصل سوم
روش اجرای تحقیق
۳-۱٫ مقدمه
در این فصل، نخست طرح پژوهش و سپس جامعه آماری و روش نمونه گیری معرفی می شود. پس از آن ابزارهای به کاربرده شده جهت گردآوری داده های پژوهش به همراه روش‌ها و ویژگی‌های روان سنجی آن ها به طورکامل معرفی شده و در نهایت، مراحل اجرای پژوهش حاضر و روش های آماری مورد استفاده جهت تحلیل داده ها مورد بررسی قرار گرفته اند.
۳-۲٫ روش تحقیق
پژوهش حاضر از نوع پژوهشهای توصیفی است که به شیوه ای پیمایشی اطلاعات جمع آوری شده است.معمولا تحقیق پیمایشی به منظور کشف واقعیت‌های موجود یا آن چه که هست انجام می شود.به عبارت دیگر، این روش پژوهش به منظور توصیف یک جامعه تحقیقی در زمینه توزیع یک پدیده معین انجام می شود(دلاور،۱۳۸۵).تحقیق زمینه یابی یا پیمایشی روشی برای بررسی ماهیت ویژگی‌ها و ادراک های شخصی (نگرش‌ها- باورداشتهاو عقاید ) مردم از طریق تجزیه وتحلیل پاسخ به پرسشهایی است که تدوین شده اند(پاشا شریفی،۱۳۸۶).در این گونه تحقیقات هدف از انجام پژوهش ،توصیف عینی واقعی و منظم خصوصیات یک موقعیت یایک موضوع می‌باشد؛ به عبارت دیگر پژوهشگر در اینگونه تحقیقات سعی می‌کند تا “آنچه هست” را بدون هیچگونه دخالت یا استنتاج ذهنی گزارش دهد(نراقی،۱۳۷۶). به طور کلی روش های تحقیق در علوم رفتاری رامی توان با توجه به دو ملاک الف) هدف تحقیق ب) نحوه گردآوری داده ها تقسیم کرد (سرمد و بازرگان ۱۳۸۷). بر این اساس هدف پژوهش حاضر کاربردی و از نظر نحوه جمع آوری داده ها، توصیفی(غیر آزمایشی) از نوع همبستگی می باشدکه در آن رابطه ی میان متغیرها بر اساس هدف تحقیق تحلیل می‌گردد. روش همبستگی بدین معنا است که پژوهشگر با حداقل دو متغیر سروکار دارد و علاقمند است که رابطه بین آن ها را مورد بررسی قرار دهد. شیوه همبستگی نشان می‌دهد که تغییر در یک متغیر، تا چه اندازه به تغییر در متغیر دیگر بستگی دارد. بررسی های همبستگی با تعیین رابطه های موجود بین متغیرها سروکار دارد. برای این منظور بر حسب مقیاس های اندازه گیری متغیرها، شاخص های مناسبی اختیار می شود. این شاخص ها در فصل تحلیل داده ها تشریح شده است.
با توجه به توضیحات فوق در این پژوهش به بررسی رابطه بین اضطراب و استرس اجتماعی با احساس تعلق به مدرسه در بین نوجوانان دبیرستانی شهر بندرعباس پرداخته شد. در این پژوهش، اضطراب و استرس اجتماعی به عنوان متغیرهای پیش بین، و احساس تعلق به مدرسه به عنوان متغیر ملاک در نظر گرفته شدند.
