مارکوویتز در راستای تعیین پر تفوی های متنوع بهینه از طریق به کارگیری الگوریتم های ریاضی جهت تعیین وزن اوراق بهادار منفرد موجود در آن ها تلاش نمود .مارکوویتز با تشکیل پر تفوی های متنوع از اوراق بهادار و با وزن های متفاوت و تعیین انحراف معیار و بازده مورد انتظار هر یک از این مجموعه های اوراق بهادار مجموعه پرتفوی های محتمل را شناسایی نمود . در رویکرد سرمایه گذاری مارکوویتز سرمایه گذار می بایست پر تفوی های بدیل را بر اساس دو معیار ریسک و بازده و از طریق منحنی بی تفاوتی مورد بررسی و تحلیل قرار دهد( دیویس [۳۸]، ۲۰۰۱).
دو پراسد (۱۹۹۴ )[۳۹] در مقاله تحقیقی خود از تحقیقات محققان دیگر زمینه هایی را مطرح کرده‌است بنابرین با مدیریت ریسک سیستماتیک از طریق ساختار سرمایه بلند مدت مزایای بالقوه ای برای شرکت به دست می‌آید و سرمایه گذاران تلاش می‌کنند ریسک سیستماتیک موجود در پرتفویشان را کنترل کنند .
پژوهش دیگری توسط دوگان ( ۲۰۰۵ )[۴۰] انجام شد که او مقایسه ای دررابطه با روش های مختلف برای برآورد اهرم عملیاتی انجام داد . پن من ( ۲۰۰۳ )[۴۱] تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی را با توجه به اهرم عملیاتی و مالی و اثر آن بر قیمت سهام انجام داد .
بررسی عناوین پژوهش های انجام شده در ایران ( از طریق جستجو در اینترنت ، مراجعه به پژوهشکده اسناد و مدارک علمی و بررسی پایان نامه های دانشگاه های مختلف ) حاکی از آن است که تا کنون هیچ پژوهشی مشابه پژوهش حاضر صورت نپذیرفته است و پژوهش های پیشین فقط به بررسی رابطه بین اهرم مالی با متغیرهای گوناگون یا رابطه بین ریسک و بازده پرداخته‌اند . از جمله این موارد ، پایان نامه غلامعلی قربانی با عنوان” بررسی رابطه بین ریسک کل و ریسک سیستماتیک سهام عادی و اهرم مالی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار” که در بهار ۱۳۷۸ در دانشگاه شهید بهشتی انجام شده است ، پایان نامه مصیب رزم دیده تحت عنوان ” بررسی رابطه اهرم مالی با ریسک سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران با رویکرد سری زمانی” که در دانشگاه شهید بهشتی در سال ۱۳۸۵ انجام شده است . در موارد دیگر نیز صرفا به بررسی رابطه بین ریسک و بازده پرداخته شده است ، از جمله پایان نامه علی شفیع زاده با عنوان” تحقیقی پیرامون ارتباط بین ریسک سیستماتیک و بازده سهام در بورس ” که در سال ۱۳۷۶ در دانشگاه تهران انجام شده است ، و یا پایان نامه سعید مصدق با عنوان ” بررسی رابطه ریسک و اندازه با بازده در شرایط مختلف در بازار بورس اوراق بهادار تهران که در سال ۱۳۸۴ در دانشگاه شهید بهشتی انجام شده است می‌باشد . تنها موردی که در آن اشاره ای به اهرم عملیاتی شده پایان نامه غلامرضا غلامی در دانشگاه تهران تحت عنوان ” بررسی ارتباط بین تغییرات اهرم های عملیاتی ، مالی و مرکب با تغییرات بازده سهام در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد که در آن ارتباط اهرم عملیاتی صرفا با بازده بررسی شده است و بازده زمانی تحقیق مذکور از سال ۱۳۷۳ تا ۱۳۷۹ بود و نتیجه تحقیق او نشان داد که بین متغیرهای پژوهش با بازده سهام ارتباطی وجود ندارد.
در ارتباط با تحقیق های انجام شده در خارج از کشور لو ( ۱۹۷۴ )[۴۲] اهرم عملیاتی را با ریسک سیستماتیک مقایسه کرد و ارتباط مثبتی به دست آورد . تحقیق دیگری توسط مندلکر [۴۳]در سال ۱۹۸۴ انجام شد که نشان داد ریسک سیستماتیک را می توان به عامل اهرم عملیاتی و اهرم مالی تقسیم کرد . وی در این تحقیق ۵۹۰ شرکت را مورد بررسی قرار داد و به این نتیجه رسید که در سطوح مشخص از ریسک سیستماتیک ارتباط معناداری بین ریسک سیستماتیک و اهرم مالی و عملیاتی وجود دارد . پژوهشی در سال ۲۰۰۶ در دانشگاه برزیل تحت عنوان ” اثر درجه اهرم عملیاتی بر بازده سهام در بازار سهام برزیل ” انجام شده است که تحقیق در نتیجه اطلاعات به دست آمده از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۴ از شرکت‌های موجود در بورس است و در این تحقیق به این نتیجه رسیده اند که ارتباط مثبت و معنی داری بین متغیرها وجود دارد ( دمدیروس و لوستوزا و دانتاس [۴۴]،۲۰۰۶ ). همچنین در پژوهشی دیگر که در سال ۲۰۰۶ در دانشگاه ویکتوریا تحت عنوان ” درجه اهرم عملیاتی و نرخ بازده مورد انتظار ” انجام شده است ؛ این نتیجه حاصل شد که اهرم عملیاتی بزرگتر ، ریسک سیستماتیک را افزایش می‌دهد و بنابرین منجر به یک نرخ بازده مورد انتظار بالاتر می شود. این تحقیق نشان داد که ارتباط بین اهرم عملیاتی و نرخ بازده مورد انتظار غیر یکنواخت است (گوتراس[۴۵] ، ۲۰۰۶).
ج ) نسبت سود قبل از بهره و مالیات و ریسک کوتاه مدت سهام
سود قبل از بهره و مالیات معیاری است از سود شرکت که هزینه های بهره و مالیات را مستثنی می‌کند. درآمد عملیاتی حاصل تفریق عایدی عملیاتی و هزینه عملیاتی است. گاهی اوقات برای شرکتی درآمد غیر عملیاتی صفر دارد، درآمد عملیاتی هم معنا با درآمد قبل از بهره و مالیات و سود عملیاتی به کار برده می‌شود.
این نسبت بیشتر در مورد ریسک تجاری قابل استفاده کرد ، بخشى از کل ریسک شرکت که مربوط به ترکیب دارایی‌ها و تصمیمات عملیاتى است ریسک تجارى[۴۶] نامیده مى‌شود. پیامدهاى اینگونه تصمیم‌گیرى‌ها همراه با تغییر در محیط عملیاتى شرکت تعیین‌کننده سود قبل از بهره و مالیات خواهد بود. اغلب ریسک تجارى را برحسب تغییرپذیرى سود عملیاتى بیان مى‌کنند؛ هرقدر درجه اهرم عملیاتى بزرگتر باشد ریسک تجارى بیشتر مى‌شود. براى محاسبه ریسک تجاری راه‌هاى گوناگونى وجود دارد. یکى از این راه‌ها استفاده از اهرم عملیاتى است. اگر مقدار تولید و سود قبل از بهره و مالیات براى یک دوره حسابدارى پیش‌بینى شده باشد، این پیش‌بینى‌ها با توجه به ریسک تجارى صورت گرفته است (در آن‌صورت مى‌توان انتظار داشت که مقدار واقعى فروش و سود قبل از بهره و مالیات با مقادیر پیش‌بینى‌شده متفاوت و به‌اصطلاح داراى انحراف باشد). این انحراف هرچه بیشتر باشد میزان ریسک تجارى بیشتر خواهد بود. از آنجا که درجه اهرم عملیاتى نشان‌دهنده میزان اشتباهى است که در پیش‌بینى سود قبل از بهره و مالیات رخ مى‌دهد براى تعیین ریسک تجارى مى‌توان از آن استفاده کرد.
-
- پیشینه تحقیقات خارجی و داخلی
در این بخش شرح خلاصه ای از تحقیقات پیشین صورت گرفته در ارتباط با موضوع تحقیق به تفکیک در خارج و داخل ایران ارائه می‌گردد.
۲-۷-۱- مطالعات خارج از ایران
