مؤلفه‌ها
تعریف

کسب ارزش

این مؤلفه به ارزشی پاسخ می‌دهد که نیازها و تقاضاهای مشتری را برآورده می‌کند.

پتانسیل رفاه

پتانسیل ارزش یک بنگاه عبارت است از درآمد من‌های هزینه

مکانیزم درآمد

درآمد (مدل درآمدی)

هزینه (هزینه بابت خلق ارزش برای مشتری)

سود

طراحی محصول/خدمت

خدمات یا محصولات قابل دسترسی یا غیر قابل دسترسیِ تهیه شده توسط بنگاه

طراحی سازمان

ترکیب بندی‌ای که یک بنگاه، به منظور سازگاری سازمانش با گسترش منابع و استراتژی هسته‌ای خود برمی گزیند.

توسعه منابع

فرایند و پایگاه‌های منابع ضروری برای یک بنگاه به منظور ارائه‌ ارزش به مشتری، پایگاه‌های منابع شامل دارایی‌های غیرقابل دسترس و صلاحیت‌های هسته‌ای

تکنولوژی

تکنولوژی دانش چگونه انجام دادن، چه چیزی انجام دادن و چرا انجام دادن امور در صنعتِ یک بنگاه می‌باشد.

استراتژی هسته‌ای

شامل استراتژی‌های بخش بازار، استراتژی‌های متمایز سازی و تثبیت موقعیت در یک صنعت می‌باشد.

شبکه ارزش

مشارکت ارزشی ایجاد شده از طریق برون سپاری فعالیت‌های تجاری، شرکای خارجی شامل تأمین کنندگان، شرکا، شرکای متحد، مشتریان و سهام‌داران

موضوعات خارجی

هر مورد خارجی‌ای که بر مدل کسب و کار تأثیر می‌گذارد.

– از نظر گاش^[۲۷](۱۹۹۸) مدل کسب و کار دارای هفت جزء اصلی می‌باشد که به تربیت بیان می‌گردند.

1. 1. مدل درآمدی: استفاده از یکی یا ترکیبی از مدل‌های درآمدی مانند مدل تبلیغات، مدل حق عضویت، مدل حق انجام معامله، مدل فروش، مدل داشتن وابستگی

1. 1. فرصت‌های بازار: بیانگر بازار مورد انتظار شرکت و فرصت‌های بالقوه‌ای که در آن بازار برای شرکت وجود دارد.

1. 1. محیط رقابتی: معرف شرکت‌های دیگری است که محصولات مشابه فروخته و در بازار مشابه فعالیت می‌کنند.

1. 1. مزیت رقابتی: ارائه‌ محصولی برتر با کمترین هزینه ممکن نسبت به رقبا

1. 1. استراتژی بازار: نحوه ورود یک شرکت به بازار جدید و جذب مشتریان جدید

1. 1. بهبود سازمانی: بیانگر نحوه سازماندهی انجام کارها با ساختار مشخص و پشتیبانی ارزش‌های فرهنگی

1. تیم مدیریتی: استفاده از تجربیات افراد برای کسب موفقیت و تغییر مدل کسب و کار در مواقع لازم

_ از نظر ماهادوان^[۲۸](۲۰۰۰) مدل کسب و کار در تجارت الکترونیک شامل سه جریان حیاتی برای کسب و کار می‌باشد:

1. 1. جریان ارزشی: که تعیین کننده ارزش ارائه شده به خریداران، فروشندگان و بازار سازان است.

1. 1. جریان درآمدی: برنامه‌ای جهت اطمینان از درآمدزایی کسب و کار است.

1. جریان پشتیبانی: که موضوعات گوناگون است مربوط به طراحی و زنجیره تأمین برای کسب و کار را شامل می‌شود.

• گاسبر^[۲۹] و همکارانش مدل کسب و کار را با اجزای زیر معرفی می‌نمایند:

۱٫ شرح ایجاد ارزش برای بازیگران مختلف: در واقع ارائه‌ محصول موجب حل مشکل مشتری می‌شود و لذا از دیدگاه مشتری با ارزش است.

۲٫ شناسایی بخش بازار مورد هدف: تعیین گره‌های هدف به عنوان مشتری که در اینجا باید توجه داشت که گروه‌های مختلف نیازهای متفاوتی دارند. بعضی اوقات پتانسیل یک نوآوری وقتی بروز می‌کند که گروه دیگری به عنوان هدف در نظر گرفته می‌شوند.

۳٫ تعیین ساختار زنجیره ارزش درون شرکت: وضعیت شرکت در فعالیت‌های زنجیره ارزش و اینکه چگونه شرکت به سهمی که در ارزش تولید می‌کند دست می‌یابد.

۴٫ تعریف ساختار هزینه و سود: چگونه درآمد تولید می‌شود (اعم از فروش، اجاره، اشتراک، حمایت و…).

۵٫ توصیف وضعیت و جایگاه شرکت در درون شبکه ارزش: مشخص کردن رقبا، مکمل‌ها و هر یک از آثار شبکه‌ای که می‌توان از آن برای عرضه ارزش بیشتر به مشتری استفاده کرد.

۶٫ تنظیم استراتژی رقابتی: چگونه شرکتی می‌تواند در راه توسعه یک امتیاز رقابتی پایدار قدم بردارد به عنوان مثال به وسیله کاهش هزینه ها، ایجاد تمایز و یا استراتژی دست‌یابی به بازارهای مناسب(چسبروگ و رونبلوم^[۳۰]،۲۰۰۲).

یک مدل کسب و کار، یک ابزار مفهومی است که مجموعه‌ای از اجزا و روابط بین آن‌ ها را در بر می‌گیرد و منجر به توضیح و توصیفی منطقی از کسب و کار یک شرکت خاص می‌شود. مدل کسب و کار توضیح ارزشی است که شرکت به یک یا چند بخش از مشتریان ارائه می‌کند و همچنین معماری شرکت و شبکه های شرکای آن برای خلق، بازاریابی و انتقال ارزش سرمایه ارتباطی برای ایجاد جریان درآمدی پایدار و سودآور است، یک مدل کسب و کار باید به عنوان یک مفهوم جامع درک شود که کلیه اجزا و عناصر مانند مکانیزم‌های قیمت‌گذاری، روابط مشتریان، مشارکت و تسهیم درآمد را در برگیرد(اوستروالدر و همکاران،۲۰۰۵).

• آفواه و توسی(۲۰۰۳) معتقدند که مدل کسب و کار باید پاسخگوی این سوالات باشد: چه نوع ارزشی به مشتریان ارائه می‌شود؟ این ارزش به چه مشتریانی ارائه می‌شود؟ قیمت ارزش ارائه شده چقدر است؟ متصدی آن کیست؟ چه استراتژی‌هایی برای ارائه ارزش باید در نظر گرفته شود؟ چگونه ارزش باید تهیه شود؟ چگونه باید مزیت حاصل از ارزش حفظ شود؟.

در جدول زیر اجزای مدل کسب و کار از دیدگاه آفواه و توسی بیان گردیده است:

جدول ‏۲‑۳: اجزای مدل کسب و کار از دیدگاه(آفواه و توسی،۲۰۰۳)

اجزا
سوالاتی که مدل کسب و کار باید به آن‌ ها پاسخ دهد؟

محدوده

هر شرکت باید مشتریانی که می‌خواهد ارزش مورد نظرش را به آن‌ ها ارائه نماید و طیف محصولاتی که قرار است این ارزش در قالب آن‌ ها به مشتریان ارائه شود را شناسایی نماید.

قیمت گذاری

منظور از قیمت‌گذاری، مبلغ هزینه‌ای است که شرکت باید بابت ارائه ارزش دریافت نماید.

منبع درآمد

هر شرکت باید بتواند منابع، افراد پرداخت کننده و زمان ارائه منابع درآمدش را تعیین نماید. همچنین باید قادر به شناسایی حاشیه‌های سود و محرک‌های آن نیز باشد.

فعالیت‌های مرتبط

به فعالیت‌های متصل به فعالیت‌های مورد نیاز برای ارائه ارزش، اطلاق می‌شود.

پیاده سازی

هر شرکت باید با هماهنگ نمودن ساختار سازمانی، کارکنان، سیستم‌ها و محیط خود، امکان انجام فعالیت‌های مربوطه را به بهترین حالت ممکن فراهم سازد.

قابلیت‌ها

شرکت باید توانمندی‌های خود را بشناسد و در صورت هر گونه کم و کاستی به دنبال پر کردن شکاف‌های مربوطه باشد. هر شرکت باید بتواند قابلیت‌ها و توانایی‌هایش را از دیگران متمایز نموده و یا از طریقی ارزش‌ها را به مشتریان خود ارائه نماید که تقلید آن برای رقبایش مشکل و یا غیر ممکن شود.

قابلیت حفظ

شرکت باید بتواند محصولی را ارائه دهد که تقلید کردن تولید آن توسط رقبا مشکل باشد و در ضمن باید به دنبال راه‌هایی جهت حفظ مزیت رقابتی و درامدش نیز باشد.

قابلیت حفظ

شرکت باید بتواند محصولی را ارائه دهد که تقلید کردن تولید آن توسط رقبا مشکل باشد و در ضمن باید به دنبال راه‌هایی جهت حفظ مزیت رقابتی و درامدش نیز باشد.