زیمباردو مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی را برای ایجاد سازمان‌دهی و حفظ یک رابطه انسانی لازم می‌دانند. (چاری، ۱۳۸۵). این مهارت‌ها مشتمل بر مهارت‌های فرعی یا خرده مهارت‌های مربوط به «مهارت‌های کلامی[۱۷]»، «مهارت‌های شنودی[۱۸]» و «مهارت‌های بازخوردی[۱۹]» است که اساس مهارت‌های ارتباطی را تشکیل می‌دهد (چاری و فداکار، ۱۳۸۴). این مهارت‌ها از چنان اهمیتی برخوردارند که نارسایی آن ها می‌تواند بااحساس تنهایی اضطراب اجتماعی، افسردگی، حرمت خود پایین و عدم موفقیت‌های شغلی و تحصیلی همراه باشد (یوسفی،۱۳۸۵).
بنابرین مسئله اساسی پژوهش حاضر این است که آیا بین مهارت‌های ارتباطی، هوش هیجانی و هوش معنوی رابطه وجود دارد؟
۱-۳ اهمیت و ضرورت پژوهش
آنچه ضرورت انجام پژوهش حاضر را برای پژوهشگر تبیین می‌کند این است که با توجه به اینکه دانشجویان هر جامعه دسترنج معنوی و انسانی آن جامعه بوده و از سرنوشت سازان فردای کشور خویشند با پیشرفت صنعت و فن‌آوری جدید و مشکلات مربوط به آن اختلالات و بیماری‌های روانی همانند مشکلات جسمانی و روانی، افزایش چشمگیری یافته و ازآنجاکه سلامت قشر دانشجو اهمیت فراوانی دارد، لازم است که مسائل عاطفی و روانی این قشر عظیم جدی تلقی شود و مورد رسیدگی قرار گیرد. اهمیت معنویت برای زندگی انسان‌آموزش‌ها خاصه برای دانشجویان با توجه به اینکه آن ها به دنبال هدف، معنا و هویت در زندگی خود هستند و ازآنجاکه در این دوره قدرت تصمیم‌گیری، آرامش درونی، خودآگاهی، سازگاری اجتماعی و اخلاقی برای آن ها دارای اهمیت است، این مسئله باعث شده که تقویت مهارت‌های ارتباطی، هوش هیجانی و هوش معنوی برای دانشجویان اهمیتی دوچندان داشته باشد، زیرا که با تقویت معنویت دانشجویان می‌توانند معنای زندگی خود را به‌درستی درک کرده و زندگی هدفمندی را داشته باشند و به منظور برقراری ارتباط با جامعه و اهمیت کنترل عواطف و هیجانات بررسی ارتباط این سه مؤلفه ضرورت و اهمیت پژوهش در این زمینه بیش‌ازپیش برای پژوهشگر آشکار می‌گردد.
و آنچه ضرورت کاربردی انجام پژوهش حاضر را تبیین می‌کند این است که تاکنون پژوهشی با این عنوان صورت نپذیرفته است ازاین‌رو پژوهش حاضر برای پر کردن خلاء پژوهشی در این حیطه انجام شده است.
۱-۴ اهداف پژوهش
هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی رابطه بین مهارت‌های ارتباطی، هوش هیجانی و هوش معنوی درمیان دانشجویان دانشگاه آزاد تهران می‌باشد.
۱-۴-۱ اهداف فرعی
بررسی رابطه بین مهارت‌های ارتباطی (کلامی، شنودی و بازخوردی) و هوش هیجانی در میان دانشجویان.
بررسی رابطه بین مهارت‌های ارتباطی (کلامی، شنودی و بازخوردی) و هوش معنوی در میان دانشجویان.
بررسی رابطه بین مؤلفه‌های مهارت‌های ارتباطی و مؤلفه‌های هوش هیجانی در میان دانشجویان.
بررسی رابطه بین مؤلفه‌های مهارت‌های ارتباطی و مؤلفه‌های هوش معنوی در میان دانشجویان.
۱-۵ فرضیه‌های پژوهش
بین مهارت‌های ارتباطی، هوش هیجانی و هوش معنوی رابطه معنادار وجود دارد.
۱٫بین مهارت‌های ارتباطی (کلامی، شنودی و بازخوردی)و هوش هیجانی رابطه معنادار وجود دارد.
۲٫ بین مهارت‌های ارتباطی (کلامی، شنودی و بازخوردی) وهوش معنوی رابطه معنادار وجود دارد.
۳٫ بین مؤلفه‌های مهارت‌های ارتباطی و مؤلفه‌های هوش هیجانی رابطه معنادار وجود دارد.
۴٫ بین مؤلفه‌های مهارت‌های ارتباطی و مؤلفه‌های هوش معنوی رابطه معنادار وجود دارد.
۱-۶ متغیرهای پژوهش
متغیرهای مستقل
۱٫هوش هیجانی.
۲٫هوش معنوی.
متغیر وابسته
مهارت‌های ازتباطی (کلامی، شنودی و بازخوردی).
۱-۷ تعریف متغیرها
۱-۷-۱ تعاریف نظری
مهارت‌های ارتباطی: عبارت است از توانایی انتقال و ارسال اطلاعات، عقاید و احساسات از فرد یا منبعی به فرد یا منبع دیگر، به منظور ایجاد تغییر در دانش، نگرش یا رفتار می‌باشد (ساعتچی،۱۳۸۲).
هوش هیجانی: هوش هیجانی صورت ترکیبی از توانایی‌های ذهنی ورگه‌های شخصیتی، نظیر خوش‌بینی، خودآگاهی، مهار احساسات برانگیخته، مقاومت، اشتیاق و خود انگیزشی تعریف می‌شود (یوسفی، ۱۳۸۵).
هوش معنوی: آمرام هوش معنوی را توانایی به کار گیری و بروز ارزش های معنوی تعریف می‌کند، به گونه ای که موجب ارتقای کارکرد روزانه و سلامت جسمی و روحی فرد می شود (آمرام، ۲۰۰۹؛ نقل از زارعی، خیر اندیش، جهانی ۱۳۹۰).
۱-۷-۲ تعاریف عملیاتی
مهارت‌های ارتباطی: در پژوهش حاضر منظور از مهارت‌های ارتباطی نمره‌ای است که آزمودنی‌های پژوهش از پاسخ‌گویی به ۱۸ سؤال پرسشنامه مهارت‌های ارتباطی بارتون (۱۹۹۰) به دست می‌آورند و این پرسشنامه با مقیاس ۵ گزینه‌ای لیکرت سنجیده می‌گردد.
هوش هیجانی: منظور از هوش هیجانی در این پژوهش نمره‌ای است که دانشجویان از پاسخ‌گویی به ۹۰ سوال مقیاس هوش هیجانی بارو-آن (۱۹۷۷) کسب می‌کنند.
هوش معنوی: منظور از هوش معنوی در این پژوهش نمره‌ای است که آزمودنی های پژوهش از پاسخ‌گویی به ۲۴ سؤال پرسشنامه هوش معنوی کینگ (۲۰۰۸) به دست می‌آورند.
فصل دوم
ادبیات نظری و پیشینه پژوهش
۲-۱ مقدمه
این فصل از پژوهش‌نامه شامل دو بخش می‌باشد. در بخش اول به منظور مطالعه و بررسی تاریخچه، مبانی نظری و تعاریف به ادبیات و نظریات مرتبط با متغیرهای پژوهش اختصاص‌یافته است؛ و در بخش دوم، ابتدا چا چوب نظری پژوهش و در انتها پیشینه پزوهش که شامل پیشینه خارجی و پیشینه داخلی است.
۲-۲ مهارت‌های ارتباطی
۲-۲-۱-تعریف ارتباط
از میان فرهنگ‌های لغت خارجی و بستر و از فرهنگ‌های فارسی فرهنگ دانشگاهی انگلیسی- فارسی آریان پور و فرهنگ فارسی معین را انتخاب می‌کنیم.
در فرهنگ لغات وبستر[۲۰]، communication عمل ارتباط برقرار کردن تعریف و از معادل‌هایی نظیر: رساندن، بخشیدن، انتقال دادن آگاه ساختن، مکالمه و مراوده داشتن استفاده شده است. در وبستر اضافه‌شده است که عمل برقرار کردن ارتباط می‌تواند از طریق کلمات. حروف، پیام‌ها، اجلاس‌ها، مکاتبه‌ها و دیگر راه‌ها انجام گیرد (محسنیان راد، ۱۳۸۰).
