• • • مهارت ادراکی، مهارت­ های مربوط به توانایی برای تصور کردن سازمان به عنوان یک کل، تشخیص روابط متقابل در میان اجزاء می‌باشد(بارتول و مارتین، ۱۹۹۱، ص۱۸).

    

  

• • مهارت ادراکی، توانایی شناختی برای مشاهده سازمان به عنوان یک کل و ارتباط در میان اجزای آن می‌باشد(داف، ۱۹۹۷، صص۱۵و۱۷).

• • مهارت ادراکی، مهارت­ های تحلیلی است که مدیران قادرند تا راه حل­هایی را برای حل مسأله پیدا کنند. سازمان را به عنوان یک کل ببینند و همه فعالیت­ها، روابط متقابل، موقعیت و اهداف سازمانی را درک کنند (اینکسون و کلب، ۱۹۹۵، صص۳۰ و۳۲).

• • مهارت ادراکی، توانایی ذهنی برای تحلیل و شناخت وضعیت­های پیچیده است(پتریدو و اسپاتیس، ۲۰۰۱، ص۸).

• مهارت ادراکی، از طریق آموزش و یا با انجام یک عمل ویژه کسب می­ شود(گیلبرت و همکاران^[۲۴]، ۱۹۹۵، ص۱۸).

مدیران کارآمد همچنین باید مجهز به مهارت­ های انسانی یا مهارت­ های مردمی در رابطه با هماهنگی با افراد، خودآگاهی، فهم دیگران، انگیزش، رهبری و توانایی برای توسعه کارکنان باشند (آنالویی و همکاران^[۲۵]، صص۲۳۰ و ۲۳۴). اما اغلب مدیران خصوصاًً مدیران سازمان­ های دولتی، مهارت­ های انسانی و فنی کمی دارند و بیشتر به مهارت­ های ادراکی توجه ‌می‌کنند. از آنجا که مهارت­ های انسانی یک جزء مهم و بحرانی در اثربخشی مدیریت هستند، لازم است که مدیران سازمان­ های دولتی کارائی خودشان را در اینگونه مهارت ­ها گسترش دهند. شاید آن ها فهم ادراکی خوبی برای نجام یک مدیریت اثربخش داشته باشند و وظایف مدیریتی خود را به خوبی انجام دهند با این وجود اگر آن ها مهارت­ های ارتباطی و انسانی لازم را نداشته باشند و آن مهارت ­ها را تقویت نکنند، ممکن است در قرن ۲۱ دچار ناراحتی­های روحی گردند و سلامتیشان به خطر افتد (شاهرودی و همکاران، ۱۳۸۷، ص۱۴).

۲-۳-۲) انواع مهارت های انسانی

۲-۳-۲-۱) خودگشودگی

خودگشودگی باعث اعتماد در افراد شده و آن ها احساس ارزشمند بودن می‌کنند. زمانی که مدیران با گشودگی با افراد ارتباط برقرار می‌کنند از خلاقیت و انرژی آن ها به بهترین نحو استفاده می‌کنند(زارعی متین و همکاران، ۱۳۸۸، ص ۴۲). اصطلاح خودگشودگی یا خودافشاگری شامل آن دسته از اظهاراتی است که فرد به گونه ای آگاهانه و تعمدی و اختیاری با دیگران ‌در مورد خود در میان می­ گذارد و می باید برای اظهاراتی به کار رود که ‌در مورد فردی باشد که خود آن را می‌داند و دیگران احتمالاً بدان دسترسی پیدا نکرده یا آن را نمی توانند کشف کنند. خودگشودگی یا خودافشاگری به دلیل عدیده بسیار مهم است که برخی از آن ها بر اساس مطالعه فرهنگی (۱۳۷۴) ‌به این صورت می‌باشد: خودگشودگی یا خودافشاگری موجب شناخت بهتر خویش می شود؛ خودگشودگی یا خودافشاگری موجب خودبالندگی می شود؛ خودگشودگی یا خودافشاگری موجب بهتر شدن روابط ما با دیگران می­ شود؛ خودگشودگی یا خودافشاگری موجب شکل دهی نگرش مثبت بیشتر در مقابل خود و دیگران می­ شود.

مفهوم کیفی گشودگی حداقل در سه جنبه اساسی ارتباطات میان فردی اثر خود را بروز می‌دهد. اول اینکه ارتباطات گیرنده مؤثر یا فرستنده پیام در ارتباطات می باید شایق باشد که خود را در مقابل طرف های ارتباطی خود بگشاید و با یک گشودگی نسبی با آنان مواجه شود. دومین جنبه از گشودگی بیانگر اشتیاق فرستنده پیام یا مبدأ ارتباطی به وانمود کردن و بروز دادن صادقانه محرکات وارد بر خود است و اینکه چه تاثیری نموده اند؛ اغلب انسان ها علاقه مندند و می خواهند که دیگران در مقابل گفته ها و یا عمال آن ها عکس العمل واضحی از خود نشان دهند. سومین جنبه از گشودگی با مفهوم تملک احساسات و تفکرات مرتبط است و با توجه به چنین مفهومی، در گشودگی شخص مورد نظر احساست و تفکرات خود را که کاملا در اختیار اوست و خود به آن ها کاملا واقف است و مسئولیت آن را به عهده دارد به اطلاع دیگری یعنی دریافت کننده پیام برساند(اداره کل زندان های کشور، ۱۳۸۶، ص ۴۱)

۲-۳-۲-۲) بازخورد

زمانی که به بررسی بازخور به گونه ای مجرد در چارچوب روابط میان فردی پرداخته می شود می توان گفت که بازخور به تقویت برخی رفتارها و به خاموشی تعدادی دیگر از آن ها می پردازد(فرهنگی، ۱۳۷۴، ص ۳۴). بازخورد وسیله ای برای تقویت فرایند یادگیری و تدریس است. عمد ترین نقش بازخورد را می توان فراهم کردن اطلاعاتی ‌در مورد نحوه عملکرد دانست. از سوی دیگر می توان به نقش انگیزشی بازخورد در تلاش برای نیل به اهداف اشاره کرد(علوی و کیوان پناه، ۱۳۸۲، ص ۴۰). بازخورد به عنوان کلیه اطلاعاتی که ‌در مورد حرکت یا نتیجه حرکت از منابع مختلف (درونی و بیرونی) در اختیار اجرا کننده حرکت قرار می‌گیرد تعریف می شود. اطلاعات از منابع درونی ‌در مورد دستگاه های مختلف حسی مانند بینایی، شنوایی و غیره می‌باشد که در پیرامون خود بدن برای اجراکننده فراهم می‌شوند. منبع اطلاعاتی دیگر در خارج از بدن برای فرد اجرا کننده فراهم می‌شوند و معمولا بازخورد افزوده نامیده شده که توسط شخص دیگر یا وسیله خاصی به فرد اطلاعات داده می شود(شفیع زاده و همکاران، ۱۳۸۳، ص ۹۴).

اور^[۲۶] بازخورد را تشکیل شده از دو بخش عمده می‌داند: الف) ارزیابی، این قسمت اطلاعاتی را ‌در مورد چگونگی عملکرد فراهم می‌کند؛ ب) تصحیح، این قسمت شامل اطلاعات خاصی ‌در مورد جنبه‌های خاص از رفتار یا عملکرد می‌باشد که توضیحاتی را ‌در مورد فرم صحیح افعال یا چگونگی رفتار در یک موقعیت ویژه را دربر می‌گیرد(علوی و کیوان پناه، ۱۳۸۲، ص ۷۱).

۲-۳-۲-۳) روابط صمیمانه با دیگران

همان‌ طور که در بیان مسئله پژوهش بیان شد، انسان موجودی اجتماعی است و تمایل به ارتباط با دیگران در طبیعت انسان ریشه ای ژرف دارد(زارعی متین و همکاران، ۱۳۸۸، ص ۴۰). ارتباط عبارت است از فراگرد انتقال پیام از سوی فرستنده برای گیرنده، مشروط بر آن که در گیرنده پیام مشابهت معنی با معنی مورد نظر فرستنده پیام ایجاد شود(باستانی، ۱۳۸۸، ص ۳۳).

پژوهش در ارتباطات از نظر تاریخی در دو حوزه گسترده انجام گرفته است؛ ۱) پژوهش در زمینه ارتباطات رودر رو یا میان فردی و ۲) پژوهش پیرامون ارتباط جمعی. در زمینه ارتباط میان فردی بیشتر پژوهش ها مربوط به ‌گروه‌های کوچک با تأکید بر ارتباط گر، مضمون اجتماعی، مجراهای به کار رفته، کنش های کلامی و غیر کلامی و روان درمانی است(باستانی، ۱۳۸۸، ص ۳۲).

۲-۴) بخش سوم: عملکرد