مفهوم همسویی اهداف فردی و سازمانی یک موضوع محوری در حیطه مدیریت است که توجه به آن بسیار حایز اهمیت میباشد. لازمه این همسویی نیز رسیدن به یک فهم مشترک از اهداف سازمانی است و این کار می تواند در سطوح متفاوت سازمانی صورت پذیرد. آنچه قابل ذکر است، طرح این موضوع میباشد که هدف از این پژوهش طرح مدلی کامل از کلیه روابط افراد و سازمان نیست، بلکه بیان این مطلب است که روابط و وابستگیهای متقابل کارکنان و سازمان چگونه می تواند بستری مناسب را برای همسویی اهداف فردی و سازمانی فراهم سازد. به عبارت بهتر در این تحقیق سعی بر این است تا مسأله ارتباط اهداف فردی و سازمانی تحت تأثیر برخی از عوامل، مورد بررسی قرار گیرد.
توجه به همسویی اهداف فردی و سازمانی ایجاب می کند تا این واقعیت در نظر گرفته شود که به دلایل متعدد، گاهی بین اهداف فرد و سازمان برخورد و کشمکش ایجاد میگردد. این دو می توانند گاهی اوقات در تضاد باشند و بنابرین یکی از مشکلات عمدهای که مدیریت با آن روبرو است بررسی چگونگی ارتباط و پیوند و همسویی بین اهداف فردی و سازمانی است (سیدجوادین و پورولی، ۱۳۸۸).
سازمانها برای هدایت فعالیتهای خود در مسیر نیل به اهداف تعیین شده، به برنامهریزی میپردازند؛ در این مسیر همواره ممکن است که موانع و محدودیتهایی بروز کنند و سیستم سازمانی را منحرف سازند. هر یکی از این موانع ممکن است عاملی برای انصراف یا متوقف ساختن حرکت سازمان گردد؛ بنابرین، همواره باید از یک ساز و کار اصلاح کننده یا خرده سیستم کنترل برای حفظ عملکرد سازمان در جریان دستیابی به اهداف تعیین شده استفاده شود (رضاییان، ۱۳۸۳،: ۴۹۵).
از آنجایی که سازمانها متشکل از افرادی با منافع واگرا[۶] میباشند، بسیاری از اندیشمندان علوم مدیریت بر استفاده از ساز و کارهایی برای کنترل رفتار کارکنان تأکید دارند تا اطمینان حاصل کنند که از طریق فعالیتهایی که درون و از جانب سازمان انجام شده، منفعت طلبی شخصی افراد حداقل میشود و منافع سازمانی تحقق مییابد. (هچ،۱۳۸۵: ۵۲۶).
مطالعات و بررسیها نشان داده است که چنانچه کارکنان و اعضای سازمانی، این وضعیت و شرایط را درک نمایند که سازمان در راستای تحقق اهداف خود در معرض آسیب قرار دارد و همچنین بقای سازمان هر لحظه ممکن است دچار خلل گردد و به علاوه اینکه کارکنان درک نمایند که در بیرون سازمان خود (مفروض) موقعیت شغلی مناسبی برای آنان یافت نخواهد شد؛ لذا این مسأله می تواند در عین اینکه نشانگر وجود تهدید برای سازمان تلقی گردد، ولیکن مدیریت می تواند از آن به عنوان یک فرصت نیز استفاده بهینه نموده و به تهییج و تحریک کارکنان و اجزاء سازمانی خود پرداخته و در راستای انسجام و ائتلاف اعضا و اجزا و بالاخره همسویی با اهداف سازمانی گامهای مؤثری را بردارد.احساس و درک این موضوع از سوی کارکنان مبنی بر اینکه فعالیت و کارکرد آنان به عنوان یک جزء و عنصر اساسی و حیاتی در سازمان می تواند به بقای سازمان منجر گردد، می تواند چنان احساس دلپذیری در آنان ایجاد نماید که در نهایت از هیچ تلاش و کوششی در این راستا فروگذار ننمایند. کارکنان درک میکنند که آن ها علاوه بر اینکه در سازمان چیزی را میسازند، در واقع خود نیز در این امتداد ساخته میشوند. آنان درمییابند که چرا در سازمان هستند، چه میسازند و چه جایگاهی در این سازمان دارند(سیدجوادین و پورولی، ۱۳۸۸). مدیریت و سازمان بایستی این موضوع را برای کارکنان خود روشن سازند که وجود و بقای سازمان، به کارکنان کوشا، هدفمند و با صلاحیت بستگی دارد، از طرف دیگر عضویت افراد در سازمان و ماهیت وجودی آنان نیز به بقا و موجودیت سازمان و نیز تحقق اهداف سازمان بستگی دارد، لذا آگاهی کارکنان از این رابطه دو سویه می تواند بر همسویی اهداف کارکنان در راستای اهداف سازمانی بینجامد.
۱-۴- اهداف پژوهش
۱-۴-۱- هدف اصلی
بررسی عوامل مؤثر بر همسویی اهداف فردی و سازمانی
۱-۴-۲- اهداف فرعی
-
- بررسی میزان و چگونگی رابطه بین همسویی اهداف فردی و سازمانی با مدیریت بر مبنای ارزش
-
- بررسی میزان و چگونگی رابطه بین همسویی اهداف فردی و سازمانی با معنویت در محیط کار
-
- بررسی میزان و چگونگی رابطه بین همسویی اهداف فردی و سازمانی با شفافیت
-
- بررسی میزان و چگونگی رابطه بین همسویی اهداف فردی و سازمانی با نظام انگیزشی پرداخت
-
- بررسی میزان و چگونگی رابطه بین همسویی اهداف فردی و سازمانی با نظارت و کنترل
-
- بررسی میزان و چگونگی رابطه بین همسویی اهداف فردی و سازمانی با عدم اطمینان محیطی
-
- بررسی میزان و چگونگی رابطه بین همسویی اهداف فردی و سازمانی با مدیریت مشارکتی
- بررسی میزان و چگونگی رابطه بین همسویی اهداف فردی و سازمانی با ویژگیهای جمعیتشناختی
فصل دوم
ادبیات تحقیق
۲-۱- مقدمه
هر تحقیق و پژوهش علمی که صورت میگیرد بر پایه ها، ارکان و نتایج مطالعات و تحقیقات پیشین استوار است. در این راستا مطالب این فصل حاوی چکیدهای از کندوکاوی عمیق در آنچه که پیرامون موضوع پایاننامه و موضوعهای مشابه در کتابها ، مقالات و تحقیقات وجود دارد میباشد که در دو بخش اهداف فردی و سازمانی و کلیه نظریه ها و تئوریهای موجود در این دو زمینه ارائه شده است. سپس کلیه پژوهشهای انجام شده مرتبط با موضوع پژوهش در قالب پیشینه پژوهش، مطرح و با بهره گرفتن از مطالب مطرح شده چهارچوب نظری و مدل تجربی و فرضیه های پژوهش ارائه گردیده است.
۲-۲-مبانی نظری تحقیق
در دو دهه اخیر، سازمانها به طور معناداری تغییر یافتهاند و به سازمانهایی با ویژگیهای عدم تمرکز، جهانی شدنو رهبری مبتنی بر تیم تبدیل گشتهاند. در اینگونه سازمانها نیروی انسانی یک سرمایه اصلی سازمان محسوب میشود و سازمانها در پی بهرهگیری از قابلیتها و مهارتهای نیروی انسانی در جهت حداکثر نمودن کارایی و بهرهوری خود هستند. بنابرین استفاده از مفهوم همسویی اهداف فردی و سازمانی در جهت بهرهگیری و بهکارگیری بهتر از تواناییها و مهارتهای نیروی انسانی بسیار حائز اهمیت است. عدم تناسب و همسویی اهداف فردی و سازمانیبین فرد و سازمان میتواند هزینه های بسیاری را برای سازمان در پی داشته باشد. سازگاری بین فرد وسازمان رفتارها ونگرشهای فردی را تحت تاثیر قرار میدهد.تشابه ارزشهای سازمان وارزشهای فردی یعنی سازگاری ارزشها وسازگاری اهدافیکی از ابعاد بسیارمهمهمسویی اهداف فردی و سازمانیاست. بر این اساس، افراد جذب سازمانهایی میشوند که اهداف سازمان وسیلهای برای دستیابی به اهداف فردند.بنابرین در این بخش از پژوهش اهداف فردی و سازمانی و عوامل مؤثر بر همسویی اهداف فردی و سازمانی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
۲-۲-۱-مفهوم همسویی[۷]