ج ) مدیریت ریسک شهرت و حقوقی:

1. 1. حفظ حریم خصوصی اطلاعات مشتریان.

1. 1. ظرفیت سازی، تداوم کسب وکار و نیز برنامه‌ریزی اقتضائی برای اطمینان از در دسترس بودن سیستم‌ها و خدمات بانکداری الکترونیک.

   

   

1. برنامه ریزی پاسخ به حوادث.

۳-۳٫ کنوانسیون سازمان ملل متحد علیه قاچاق مواد مخدر و مواد روانگردان (کنوانسیون وین، ۱۹۸۸ )

برنامه جهانی سازمان ملل برای مبارزه با پولشویی (GPML)^[98] در دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل (UNODC)^[99] قرار دارد. این برنامه یک پروژه تحقیقاتی و کمک رسانی با هدف افزایش تأثیر اقدامات بین ­المللی در مبارزه با پولشویی از طریق ارائه کمک­های فنی، آموزش و توصیه به کشورهای عضو در صورت درخواست است. این برنامه تلاش‌های خود را در حوزه ­های زیر متمرکز می‌سازد :

1. 1. افزایش سطح آگاهی در بین اشخاص کلیدی در کشورهای عضو سازمان ملل؛

1. 1. کمک به ایجاد یک چهارچوب حقوقی با در اختیارگذاردن قوانین نمونه برای کشورهای دارای سیستم حقوقی عرفی یا مدون.

1. 1. ارتقاء قابلیت ­های سازمانی، بویژه با ایجاد واحدهای اطلاعات مالی.

1. 1. ارائه آموزش به نهادهای قانون گذاری، قضایی و اجرایی و نهادهای مالی بخش خصوصی.

1. 1. ارتقاءسطح همکاری کشورهای منطقه در حل مشکلات و بهبود همکاری استراتژیک با دیگر سازمان‌ها؛

1. نگهداری یک پایگاه اطلاعاتی و تحلیل اطلاعات مربوطه.

۴-۳- گروه ناظران فنی بانکداری ساحلی (OGBS^[100]):

گروه ناظران فنی بانکداری ساحلی در اکتبر سال ۱۹۸۰،‌بر اساس رهنمودها و تشویقات کمیته بازل جهت مرتبط کردن حوزه های قضایی برای مقابله با جرم پول شویی و تأمین مالی تروریسم تشکیل گردیده است. این گروه هدف خود را توسعه همکاری های بین‌المللی با سازمان هایی که در سطح دنیا با پولشویی و تأمین مالی تروریسم مبارزه می‌کنند قرار داده است. همچنین در زمینه مطالعه و تدوین دستورالعمل ها و مقررات در زمینه‌های فوق با سازمان‌های بین‌المللی از جمله FATF همکاری نزدیکی دارد.

بعد از سال ۱۹۷۰ که فعالیت مناطق آزاد تجاری و صنعتی یا به اصطلاح مناطق ساحلی بیشتر شد و کشورها جهت سرمایه گذاری در این مناطق ویژه، تسهیلات فراوانی از جمله معافیت مالیاتی گمرکی و سایر تسهیلات را مهیا کردند، توجه پول شویان و مجرمان به اینگونه مناطق زیاد شد در نتیجه مجرمان مکان امنی برای انجام فعالیت‌های مجرمانه خود پیدا کردند. هجوم مجرمان ‌به این مناطق و همچنین قوانین خاص حاکم بر این مناطق کمیته بازل را بر آن داشت تا گروه مستقلی را جهت مبارزه با پول شویی و تأمین مالی تروریسم جهت این گونه مراکز تشکیل دهد. در حال حاضر هم این گروه همکاری تنگاتنگی با کمیته بازل دارد. علاوه بر آن در سال ۱۹۹۰ برای اولین بار در گردهمایی FATF شرکت کرد و از آن زمان به عضو ناظر با FATF همکاری دارد. گروه در سال ۲۰۱۱ از گروه بانکداری ساحلی به گروه ناظران فنی بانکداری ساحلی تغییر نام داده و تلاش‌های خود را جهت تشویق و ترغیب کشورها به اجرای مقررات مبارزه با پولشویی که توسط بازل و FATF تدوین شده است ادامه می‌دهد.

۵-۳- کنوانسیون جلوگیری از تامین بودجه تروریسم (کنوانسیون نیویورک ):

تأمین مالی تروریسم پیش از حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ به ایالات متحده یک نگرانی بین ­المللی بود. در پاسخ ‌به این نگرانی سازمان ملل کنوانسیون بین ­المللی مبارزه با تأمین مالی تروریسم را درسال۱۹۹۹ به تصویب رساند. این کنوانسیون در ۱۰ آوریل ۲۰۰۲ لازم­الاجرا گردید. این کنوانسیون از کشورهای عضو می‌خواهد تروریسم، سازمان‌های تروریستی و اعمال تروریستی را جرم­انگاری نمایند. طبق این کنوانسیون، تهیه یا جمع ­آوری وجوه با قصد اینکه این وجوه با علم به اینکه این وجوه در اعمال تروریستی مورد استفاده قرار می­ گیرند غیر قانونی است. اعمال تروریستی در کنوانسیون­های ضمیمه این کنوانسیون تعریف گشته­اند.

۶-۳- کنوانسیون سازمان ملل متحد علیه جرایم سازمان یافته فراملی (کنوانسیون پالرمو):

به منظور گسترش تلاش ها در جهت مقابله با جرم سازمان یافته فراملی، سازمان ملل کنوانسیون بین ­المللی مقابله با جرم سازمان­یافته فراملی (کنوانسیون پالرمو) را در سال ۲۰۰۰ تصویب نمود. از جنبه پول شویی، کنوانسیون پالرمو هر کشور عضو را ملزم می­سازد که:

1. 1. پول شویی را جرم­انگاری نماید و تمام جرایم شدید را به ‌عنوان جرایم منشاء پول شویی قلمداد کند، حال چه جرم در کشور خود اتفاق افتاده باشد چه در خارج، و اطلاعات مورد درخواست را در اختیار دیگر اعضا قرار دهد.

1. 1. تمام اشکال مقابله با پول شویی شامل شناسایی مشتری ، ثبت سوابق و گزارش عملیات مشکوک را در قوانین و مقررات خود بگنجاند.

1. 1. همکاری و تبادل اطلاعات را در بین مقامات اداری، قانونی و قضایی در سطح داخلی و بین ­المللی فراهم آورد و برای جمع ­آوری­، تحلیل و انتشار اطلاعات یک واحد اطلاعات مالی تشکیل دهد.

1. همکاری‌های بین ­المللی را توسعه دهد.

این کنوانسیون در ۲۹ سپتامبر ۲۰۰۳ لازم­الاجرا گردید و از این جهت حائز اهمیت ‌می‌باشد که مفاد آن مطابق با شیوه توصیه­ های چهل­گانه گروه اقدام مالی است.

۷-۳- گروه پمپیدو شورای اروپا:

گروه همکاری برای مبارزه با سوء استفاده از مواد مخدر و قاچاق غیرقانونی مواد مخدر (پمپیدو گروه) یک نهاد بین دولتی است که در سال ۱۹۷۱ در ابتکار عمل مرحوم ژرژ پمپیدو، رئیس جمهور فرانسه تشکیل شده است.

در ابتدا، این انجمن غیر رسمی متشکل از هفت کشورهای اروپایی-فرانسه، بلژیک، آلمان، ایتالیا، لوکزامبورگ، هلند، انگلستان – به دنبال به اشتراک گذاشتن تجربه خود را از مبارزه با سوء مصرف مواد مخدر و قاچاق مواد مخدر است. همکاری متعاقبا تمدید شد که شامل کشورهای جدید. در سال ۱۹۸۰ گروه به چارچوب شورای اروپا به ‌عنوان یک نهاد مستقل گنجانیده شد و در حال حاضر شامل ۳۵ کشورهای عضو می‌باشد.

از سال ۱۹۹۰، همکاری های فنی به کشورهای اروپای مرکزی و شرقی است که اعضای گروه پمپیدو شده بودند آغاز کرد. علاوه بر این، کشورهای غیر اروپایی مانند کانادا، ایالات متحده آمریکا، استرالیا و مکزیک نیز به شرکت در فعالیت ها دعوت شده است. همچنین سایر نهادهای بین‌المللی مانند اتحادیه اروپا، کمیسیون اروپا و مرکز اروپایی نظارت بر مواد مخدر و دارو اعتیاد نیز دعوت شده است. از سال ۲۰۰۶ این گروه همچنین فعالیت های همکاری را با کشورهای عضو غیر از حوضه مدیترانه مانند الجزایر، مراکش، تونس، لبنان، مصر و اردن در حال توسعه داده است.

۸-۳- کنوانسیون مبارزه با رشوه در معاملات تجاری بین‌المللی برای پیشگیری از پول شویی (OECD^[101]):

مجمع عمومی در قطعنامه (xxi)2166 مورخ ۵دسامبر ۱۹۶۶ تصمیم گرفت تا کنفرانس بین ­المللی را مرکب از نمایندگان تام الاختیار دولت‌ها برای رسیدگی ‌به این طرح تشکیل دهد. پس از انجام دو دوره جلسات دو ماه در سال‌های ۱۹۶۸ و ۱۹۶۹ و سرانجام در ۲۲ مه ۱۹۶۹ با حضور نمایندگان ۱۱۰دولت و ناظران چندین سازمان تخصصی بین ­المللی و چند سازمان بین­الدولی، کنوانسیون وین حقوق معاهدات معروف به معاهده معاهدات تصویب شد. این کنوانسیون در ۲۷ژانویه ۱۹۸۰ یعنی ۹۰روز پس از تودیع سی­وپنجمین سند تصویب به مرحله اجرا درآمد^[۲].

در نظام حقوقی حاکم بر معاهدات بین ­المللی شرط یا تخفیف و یا تحدید تعهد از حدود پایان قرن نوزدهم با ظهور و وفور معاهدات چند جانبه فراگیر به کار گرفته شده است. نخستین بار زمان امضاء قانون عمومی کنفرانس بروکسل در دوم ژوئیه ۱۸۹۰ که به برده­داری می­پرداخت، فرانسه حق شرطی را وارد کرد که به موجب آن حق بازرسی کشتی­ها را استثنا می­کرد آنگاه در کنفرانس صلح لاهه (۱۸۹۹و۱۹۰۷) رویه شرط­ گذاری به­ طور عام مورد پذیرش قرار گرفت.^[۳]

طبق نظام سنتی که تا سال ۱۹۵۱ رواج داشت حق شرط در صورتی قابل پذیرش بوده که علاوه بر موافقت کلیه تصویب کنندگان معاهده تمام امضاء کنندگان معاهده نیز موافق آن بودند.

براین اساس حق شرط یک پیشنهاد متقابل را تشکیل داد که نیاز به قبولی و پذیرش سایر اعضاء طرفهای معاهده داشت. این نظریه مبتنی بر قاعده حفظ تمامیت مطلق معاهده و تجزیه­ناپذیری آن بود.

در معاهدات قرن نوزدهم (مانند کنوانسیون بین ­المللی بی­سیم ۱۹۱۲- کنوانسیون۱۹۱۹ ‌در مورد تجدید نظر در قرار عمومی ۱۸۸۰ بروکسل و…) رضایت و موافقت سایر کشورهای مذاکره کننده برای ایجاد حق شرط به نحو ویژه­ای در یک صورت مجلس یا پروتکل تنظیم و امضاء می­شد، اگر پذیرش به اتفاق آرای طرفهای معاهده صورت نمی­گرفت دولت رزرو دهنده راهی دیگر جز استرداد حق شرط یا خروج از عضویت در معاهده نداشت.^[۴]

در دوران جامعه ملل (۱۹۲۰-۱۹۴۶) طرز عمل ‌در مورد معاهدات چند جانبه نوعی ناهماهنگی را نشان می­دهد.

اعمال حق شرط در معاهدات بین ­المللی از نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی رایج گردید و خصوصاًً ‌در مورد عهدنامه­های چند جانبه کاربرد زیادی داشته است. اما در طول دوران نسبتاً طولانی، دیدگاه ­ها و نظریات متفاوتی راجع به آن وجود داشته و در عمل نیز روش های متفاوتی در قبال شرطهای اعلام شده به معاهدات مختلف اتخاذ گردیده است. به­ طوری که ‌می‌توان گفت تا قبل از تدوین کنوانسیون حقوق معاهدات و نیز در سال ۱۹۶۹، اغلب سیستم انعطاف­پذیری درخصوص پذیرش حق شرط به معاهدات چندجانبه حاکم بود. که بموجب آن، برای قبول شرط، موافقت کلیه دول متعاهد ضرورت داشت و درغیراینصورت دولتی که برای پیوستن به معاهده شرطی اعلام نموده بود نمی­توانست به ‌عنوان عضو آن معاهده تلقی گردد. این نظریه تحت عنوان قاعده پذیرش به اتفاق آرا^[۵] حق شرط نامیده شد و بر اصل و تمامیت مطلق معاهدات^[۶] استوار بود.

به­ طور کلی بررسی تاریخی وضعیت حق شرط بیانگر آن است که تا قبل از تدوین کنوانسیون ۱۹۶۹ حقوق معاهدات آرای یکپارچه­ای درخصوص آن در جامعه بین ­المللی وجود نداشته و دامنه کاربرد آن از ممنوعیت مطلق (قاعده پذیرش به اتفاق آرا) تا جواز مطلق (نظریه دول سوسیالیستی) در تغییر بوده است.

۱-۱ : درباره کنوانسیون وین

تدوین مقررات حقوق معاهدات بین ­المللی، اولین بار در چارچوب کوشش‌های مؤسسات خصوصی توسط دانشگاه هاروارد مورد توجه قرار گرفت که در سال ۱۹۳۵ طرح معروف و شایان توجهی را در این خصوص تنظیم کرد. اما تدوین رسمی بین ­المللی آن از سال ۱۹۴۹ در دسترس کار کمسیون حقوق بین ­الملل سازمان ملل متحد قرار گرفت.

پس از تلاش‌های فراوان در سال ۱۹۶۶ کمسیون متن نهایی پروژه کنوانسیون را تصویب کرد که در این کار حقوق ‌دانان بزرگی چون «بریلی»، «لوترباخت»، «فیترموریس»، «والداک» نقش مهمی داشتند.

مجمع عمومی سازمان ملل در قطعنامه (XXI)2166مورخ ۵دسامبر ۱۹۶۶ خود تصمیم گرفته که کنوانسیون بین ­المللی مرکب از نمایندگان تام­الاختیار دولت‌ها برای این منظور تشکیل شود. پس از انجام دو دوره جلسات در ماه همه سال‌های ۱۹۶۸ و ۱۹۶۹ و سرانجام در ۲۲مه ۱۹۶۹ و با حضور نمایندگان صدوده کشور و ناظران چندمین سازمان تخصصی بین ­المللی و چند سازمان بین­الدولی، کنوانسیون وین درباره حقوق معاهدات تصویب شد و از تاریخ ۲۳مه ۱۹۶۹ برای امضاء و الحاق مقننه نرسیده است طبق آمار دسامبر ۱۹۸۵ مجمع عمومی سازمان ملل متحد مندرج در مدرک شماره st/Leg/sel.e/4 تعداد هفتاد و دو کشور عضو این کنوانسیون ‌می‌باشد که از این تعداد فقط ۲۱دولت آن را تصویب نموده ­اند البته به موجب ماده ۸۴آن از تاریخ ۲۷ ژانویه ۱۹۸۰ که یک ماه پس از تسلیم سی­وپنجمین سند تصویب یا الحاق است، کنوانسیون قوت قانونی دارد.

کنوانسیون ۱۹۶۹ وین که میان حقوق ‌دانان غربی به «معاهده معاهدات» معروف شده و در حقوق بین ­الملل از اهمیت فوق­العاده­ای برخورداری است. مشتمل بر ۸۵ماده و یک ضمیمه و چندین اعلامیه و قطعنامه تکمیلی ‌می‌باشد. در چهارچوب ترتیبات کنوانسیون، اساسی­ترین موضوعات حقوق بین ­الملل مطرح ‌شده‌اند و مقدمه آن یادآور بودن تعهدات و اصل تساوی حقوق ملتها است و درعین حال، احترام به قواعد عرفی حقوق بین ­الملل را موارد سکوت کنوانسیون مورد تأیید قرار داده است.

کنوانسیون پس از تعریف اصطلاحات به کار رفته در بخش دوم، خود به چگونگی انعقاد و اجرای معاهدات می ­پردازد مهمترین مسئله در این بخش «حق شرط» ‌می‌باشد که به موجب آن دولت‌ها می ­تواند هنگام امضا، تصویب، قبول، تأیید یا عضویت در یک معاهده، تعهد خود را نسبت به ترتیبات آن مقید و مشروط سازند. (ماده ۱۹).

از این لحاظ ‌می‌توان گفت که کنوانسیون، اصل حاکمیت دولت­ها را به عنوان اساس درنظر گرفته و آن را در قالب استقلال و اراده دولت­ها تبلور بخشیده است (مانند موارد ۱۲-۱۳-۱۴-۱۵).

اصل تفکیک حقوق بین ­الملل از حقوق داخلی (ماده۴۶)، قواعد تفسیر معاهدات (ماده ۳۱)، توجه داشتن به «موضوع و هدف معاهده» که به صورت عبارتی کلیدی در چندین ماده به کار رفته است (موارد ۱۹و۳۱) از جمله موارد دیگری هستند که همچون حق شرط، آزادی اراده، اراده دول متعاهد را تأثیر می­ کند. در بخش­های بعدی به بیان چگونگی اجرا و تفسیر معاهدات پرداخته و مسائل تصحیح و تغییر، ابطال، الغاء و تطبیق اجرایی معاهدات و روش حل و فصل اختلافات (موارد ۴۲تا ۷۳) و بالاخره اموری چون اخطار، ابلاغ، تصحیص و ثبت معاهدات را مطمح نظر قرار داده است، لیکن آنچه از لحاظ حقوقی بیش از همه اهمیت دارد مسأله رعایت قواعد آمره حقوق بین ­الملل (مواد۵۳ و ۶۴) و روش حل و فصل اختلافات بین ­المللی (ماده۷۲) هستند که در معاهده مذکور پیش ­بینی ‌شده‌اند.

شاید بتوان گفت که نویسندگان عهدنامه وین با تشریح ماده ۶۴ اقدام اخلاقی کرده و از اصول «حقوق طبیعی» به عنوان مبنای فلسفی و مذهبی حقوق بشر الهام ‌گرفته‌اند.

بخش سوم: رابطه معنویت و ارزش‌های اسلامی

معنویت از منظر اسلام

انسان معاصر، باگذشت چند قرن معنویت ستیزی، در دوران حاضر کارکنان، تشنه و آشفته، همچون قحطی‌زدگان به سنت‌های معنوی و ابعاد عرفانی ادیان پناه آورده و هرکس بخشی از آن را برگرفته و گروهی را گرد خویش آورده است(کلمان^[۴۹]،۲۰۱۰). از دیدگاه اسلام معنویت در چهارچوب دین تعریف‌شده و یک مسلمان باید معنویت خویش را بر اساس دین تنظیم استوار سازد و میزان معنویت فرد را دین وی معین می‌کند، نوع ارتباط چهارگانه‌ی یک فرد مسلمان، یعنی ارتباط با خویشتن، دیگران، محیط و باخدا بر اساس آموزه‌های دین معین می‌گردد (مطهری،۱۳۸۵: به نقل از کاظمی و همکاران،۱۳۹۱). سرچشمه‌ی معنویت اسلامی فطرت و عقل است که بر اساس آیات قرآن کریم و فرموده‌های حضرت محمد(ص) و ائمه‌ی معصومین علیه‌السلام تبیین می‌شود. آموزه‌هایی که در مفاهیم اسلامی برای واژه‌ معنویت به کار گرفته عبارت‌اند از: باطن، حق، عالم معنا، مقام لطف الهی، مفهوم کمال اخلاقی، جمال جان و ذکر خدا(اسهرلوس و جعفری،۱۳۹۰).

ازنظر مسلمانان زندگی معنوی به ترس از خدا و عشق به او مبتنی است. از سوی دیگر تسلیم در برابر اراده خدا و جستجو برای شناخت او که هدف نهایی آفرینش است، مبنای معنویت اسلامی است (وست،۱۳۸۷: به نقل از کاظمی و همکاران،۱۳۹۱). معنویت اسلامی با الگوی آداب اسلامی که ساخته‌وپرداخته‌ی ارکان دین است رابطه‌ تنگاتنگ دارد. ارکان دین، هم‌معنای ظاهری دارد هم‌معنای باطنی. معنای باطنی را تصوف، سنت عرفان اسلامی که شامل بسیاری از آموزه‌ها و اعمال خاص فهم است، شکل داده است، اما چه عام فهم و چه خاص فهم، گوهر معنویت اسلام با توحید پیوند می‌خورد (قربانی،۱۳۸۳). معنویت اسلامی، توجه و اهتمام به باطن تعالیم و آموزه‌های نظری و عملی دین و به طور کلی، توجه به باطن و غیب هستی و پیراستن نفس از تعلق مادیات و آراستن آن به روحانیت احکام و دستورات دین مبین اسلام است(اسهرلوس و جعفری،۱۳۹۰).

عناصر معنویت ساز اسلامی

معنویت در اثر اعمال و رفتار مناسب با دستورات الهی در زندگی انسان پدید می‌آید پاره ای از این عناصر معنویت ساز عبارتند از: خدا، یاد خدا، اخلاص، معادگرایی، تقوا و توکل ‌بر خدا.

– خدا و یاد خدا: شروع و پایان معنویت در اسلام به خدا ختم می‌شود. اولین قدم در معنویت اسلامی، پذیرش موجودی برتر و تأثیرگذار تام در زندگی انسان و عالم هستی می‌باشد. بدون اعتراف اجمالی به چنین واقعیتی، معنویت اسلامی شروع نمی‌شود. در قرآن خداوند می‌فرماید:”او اول و آخر و مرئی و نامرئی است واو به همه‌چیزدان است“.

– اخلاص: اخلاص به معنای پاک بودن رفتار و کردار آدمی از تظاهر و ریا می‌باشد(مطهری، ۱۳۸۵: به نقل از کاظمی و همکاران،۱۳۹۱).

– تقوا: معنای اصطلاحی تقوا در سخن امام صادق علیه‌السلام خلاصه می‌شود: تقوا یعنی آنجا که خداوند دستور داده حاضر باش، تو را غایب نبیند و آنجا که نهی کرده، تو را مشاهده نکند. ‌بنابرین‏ انسان باتقوا کسی است که افکار، کردار و گفتار خویش را با معیار عقل و شرع تنظیم کند و هیچ کاری را بدون مشورت آن دو انجام ندهد و فرمان آن‌ ها را زیر پا نگذارد(مشتاقیان ابرقویی،۱۳۹۰).

– توکل بر خدا: توکل بر خدا به معنای این است که در هر کاری انسان تلاش خود را انجام داده و نتیجه امور را به خدا واگذار نماید(مطهری، ۱۳۸۵: به نقل از کاظمی و همکاران،۱۳۹۱).

– معاد گرایی: از موضوعات بسیار مهم و سرنوشت‌ساز انسان، معاد است. مهم‌ترین منبع ایمان به معاد، وحی الهی است که به وسیله پیامبران به بشر ابلاغ‌شده است. انسان پس از آنکه خدا را شناخت و به صدق گفتار پیامبران ایمان آورد، به‌روز قیامت که همه پیامبران ایمان به آن را سرلوحه تبلیغ و دعوت خود قرار داده‌اند، ایمان پیدا می‌کند. خدا می‌فرماید:”آیا گمان کرده‌اید شمارا بیهوده خلق کردیم و به سوی ما باز‌نمی‌گردید“(قربانی،۱۳۸۳).

جدول ‏۲‑۳- مقایسه معنویت از منظر اسلام و معنویت از منظر غرب (عترت دوست،۱۳۸۹)

موضوع

معنویت از منظر اسلام

معنویت از منظر غرب

تعریف

رابطه میان اعمال و افعال انسانی و میان حالات و ملکاتی که در نفس او به وجود می‌آورند. همچنین رابطه میان این حالات و ملکات و میان مقامات و مدارج باطنی که انسان سیر می‌کند؛ همچنین خود این مقامات و مراحل باطنی و عالمی که موجوداتی اصیل و واقعی و بیرون از سلطه و حکومت ماده و طبیعت هستند.

معنویت به معنای نقش زندگی یا روشی برای بودن و تجربه کردن است که با آگاهی یافتن از یک بعد غیرمادی به وجود می‌آید و ارزش‌های قابل‌تشخیص، آن را معین می­سازد این ارزش‌ها به دیگران، خود، طبیعت و زندگی مربوط‌اند، و به هر چیزی که فرد به عنوان غایی قلمداد می­ کند. اطلاق می‌شوند

ابعاد
رابطه بین فرد و خدا
رابطه بین فرد و ماورا
مؤلفه‌ ها

حس پیوند؛ باور ‌به این‌که فرد بخشی از جامعه بزرگ بشری است و نقش گریزناپذیر وی در تداوم هارمونی زندگی؛ جهان‌شمولی؛ باور به ماهیت توأم با وحدت زندگی ،تحقق دعا؛ احساس شعف و خشنودی ناشی از رویارویی شخصی با واقعیت متعالی، تحمل تناقضات؛ توانایی زیستی با ناپایداری و تناقضات در زندگی شخصی؛ توانایی پذیرش زندگی و دیگران به همان شکلی که هستند؛ حساسیت به نیازها و دردهای دیگران؛ وجودی بودن؛ میل به زندگی در لحظه و امید به زندگی بهتر در آینده؛ مشتاق رویارویی باتجربه‌های زندگی به عنوان فرصت‌هایی برای رشد و شادی؛ سپاس همیشگی در برابر نعمت‌های بی‌شمار الهی؛ حرکت همراه بابیم و امید در مسیر رضایت الهی در همه‌ شئون فردی و اجتماعی.

حس پیوند؛ باور ‌به این‌که فرد بخشی از جامعه‌ بزرگ بشری است و نقش گریزناپذیر وی در تداوم هارمونی زندگی؛ جهان‌شمولی؛ باور به ماهیت توأم با وحدت زندگی، تحقق دعا؛ احساس شعف و خشنودی ناشی از رویارویی شخصی با واقعیت متعالی، تحمل تناقضات؛ توانایی زیستی با ناپایداری و تناقضات در زندگی شخصی؛ اندیشه درباره امور بر اساس هم این هم آن به‌جای یا این یا آن؛ فقدان قضاوت؛ توانایی پذیرش زندگی و دیگران به همان شکلی که هستند؛ حساسیت به نیازها و دردهای دیگران؛ وجودی بودن؛ میل به زندگی در لحظه؛ مشتاق رویارویی باتجربه‌های زندگی به عنوان فرصت‌هایی برای رشد و شادی؛ سپاس؛ حس شگفتی و سپاس برای مشخصه‌ های بی‌همتا و مشترک با دیگران در زندگی خود.

شاخص‌ها

آخرت‌گرایی، پایداری، زندگی بر اساس فطرت، اصالت کمال

عمل‌گرایی محیطی و اجتماعی، ناپایداری، زندگی بر اساس غریزه، اصالت لذت

هدف

معرفت تام به‌حق، لذت ابدی معنوی

کسب مواهب مادی، لذت و آرامش دنیوی

تاثیر معنویت در کار با رویکرد اسلامی

نام محقق
سال
عنوان

مارتا و ام جز

۲۰۱۳

بررسی تاثیر کیفیت اطلاعات بر کیفیت تعالی سازمانی

آنتونی و باتاچاریا

۲۰۱۰

تعالی سازمانی

دالگارد

۲۰۰۹

به سوی مقیاس انسان‌محور در بهبود و تغییر” با هدف درک اهمیت بعد ناملموس سازمان یعنی بعد انسانی مدیریت کیفیت جامع و مدیریت تغییر با به کارگیری مدل تعالی EFQM

پرمیلا

۲۰۰۹

کاربرد اصول مدیریت کیفیت جامع در نهادهای تربیت معلم

کاربرد اصول مدیریت کیفیت جامع در نهادهای تربیت معلم

کاربرد TQM می‌تواند باعث افزایش شاخص‌‌های کیفی نهادهای تربیت و معلم و بهبود مهارت‌های معلمان گردد.

تحلیل روندهای موجود به بررسی توسعه مدیریت کیفیت

تعالی باید بر اولویت مشتریان و ذی‌نفعان باشد. مفاهیمی مانند حقوق انسانی، توسعه جهانی و حفظ محیط می‌تواند در راستای همین انتظارات ذی‌نفعان در نظر گرفته شود.

رقابتی بودن و بهبود عملکرد: مدل یکپارچه مدیریتی

در یک شرکت بین‌المللی در اسلونی و با هدف بهبود رقابت‌پذیری و توسعه سازمان، به بیان فایده ترکیب برخی از مدل‌ها از جمله EFQM و کارت امتیاز متوازن^[۴۷] پرداختند و مدل جدیدی را برای رقابتی بودن سازمان ارائه دادند. این دو پژوهشگر با ارائه مدلی تجویزی که ترکیبی از دو مدل EFQM و BSC بود، به بررسی مزایا و معایب هر مدل و فایده ترکیب دو مدل برای رفع معایب آن ها پرداختند.

چارچوبی برای کاربرد TQM در برنامه های آموزش عالی

نشان داد که برخلاف صنایع برای کاربرد فلسفه TQM در برنامه ها و نهادهای آموزشی و بویژه ـآموزش عالی باید چارچوبی ویژه را ایجاد کرد. وی چارچوبی را برای این امر ارائه کرده که مبتنی بر فرایند ارزشیابی مداوم برنامه‎های آموزشی می‌باشد.

نشان داد که برخلاف صنایع برای کاربرد فلسفه TQM در برنامه ها و نهادهای آموزشی و بویژه ـآموزش عالی باید چارچوبی ویژه را ایجاد کرد. وی چارچوبی را برای این امر ارائه کرده که مبتنی بر فرایند ارزشیابی مداوم برنامه‎های آموزشی می‌باشد.

توسعه تعهد مدیریت، برنامه‌ریزی برای خودارزیابی، تشکیل تیم‌هایی برای آموزش و انجام خودارزیابی، تعیین اقدامات اصلاحی، اجرای اقدامات اصلاحی و بازنگری.

یک مدل بی‌نظیر، مانند EFQM می‌توانند همه کارکنان را در اداره سازمان درگیر کنند و از این رو، نتیجه مناسبی را به دست آورند و به مراحل بعدی در فرایند بهبود دست یابند

در ارزیابی معیارهای رهبری و راهبرد شرکت ملی گاز ایران میان نظر مدیران و کارشناسان تفاوت معنی‌داری وجود داشت و به مدیران شرکت پیشنهاد می‌شود با توجه به کارامد بودن این مدل با بررسی مفاهیم و زیرمعیارهای مدل EFQM سعی در بهبود هر یک از معیارها در شرکت نمایند، زیرا جهت نیل به موفقیت و اجرایی نمودن طرح‌ها پس از برنامه‌ریزی و اجرای آن ها، بررسی و بازبینی مجدد کلید اصلی برای موفقیت خواهد بود. به دلیل اینکه این مدل وضعیت عملکرد سیستم را در دو بخش توانمندسازها و نتایج مشخص می‌سازد، این امکان را به سازمان‌ها می‌دهد که با درک وضعیت، برای رسیدن به وضعیت بهتر و بهبود مستمر برنامه‌ریزی نمایند.

در ارزیابی معیارهای رهبری و راهبرد شرکت ملی گاز ایران میان نظر مدیران و کارشناسان تفاوت معنی‌داری وجود داشت و به مدیران شرکت پیشنهاد می‌شود با توجه به کارامد بودن این مدل با بررسی مفاهیم و زیرمعیارهای مدل EFQM سعی در بهبود هر یک از معیارها در شرکت نمایند، زیرا جهت نیل به موفقیت و اجرایی نمودن طرح‌ها پس از برنامه‌ریزی و اجرای آن ها، بررسی و بازبینی مجدد کلید اصلی برای موفقیت خواهد بود. به دلیل اینکه این مدل وضعیت عملکرد سیستم را در دو بخش توانمندسازها و نتایج مشخص می‌سازد، این امکان را به سازمان‌ها می‌دهد که با درک وضعیت، برای رسیدن به وضعیت بهتر و بهبود مستمر برنامه‌ریزی نمایند.

‌به این نتیجه رسیدند که دیدگاه سیستماتیک قوی، توجه دقیق به رویکرد فرایندی سازمانی و نتیجه‌گرایی مدل EFQM برای سازمان‌های ایرانی معمولا در حوزه های با مشکلات جدی روبرو است و باید قبل از اجرا در سازمان‌ها به شیوه دقیق‌تر و منظم‌تر از قبل ارزیابی شود.

بین مؤلفه‌ رهبری و تعالی سازمانی تفاوت معنی‌داری وجود دارد، همچنین نتایج نشان می‌دهد بین سایر مؤلفه‌‌های اعم از خط‌مشی و راهبرد، کارکنان، مشارکت‌ها و منابع، فرایندها، نتایج مشتری، نتایج کارکنان، نتایج جامعه، نتایج عملکردی تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. نتایج نشان می‌دهد میانگین نمره تعالی سازمانی کل کارکنان ادارات تربیت بدنی استان لرستان بر اساس مدل EFQMبرابر با ۰۶/۵۵ است نتایج کلی تحقیق بیانگر آن است که شهرستان بروجرد از نظر ارزیابی تعالی سازمانی در بالاترین جایگاه و شهرستان کوهدشت در پایین‌ترین جایگاه قرار دارد.

حکیمی‌فرد

۱۳۸۹

بررسی و ارزیابی عملکرد شرکت هواپیمایی آسمان در تامین رضایت گروه‌های ذی‌نفع مبتنی بر نظام‌های تعالی و سرآمدی سازمان‌ (EFQM)

میرسپاسی و همکاران

۱۳۸۹

طراحی مدل تعالی منابع انسانی در سازمان‌های دولتی ایران با بهره گرفتن از تکنیک دلفی فازی

فخرالدینی و همکاران

۱۳۸۸

به کارگیری مدل EFQM در تحلیل ابعاد فرهنگ سازمانی مراکز خدمات درمانی در بیمارستان‌های یزد

فخرالدینی و همکاران

۱۳۸۸

به کارگیری مدل EFQM در تحلیل ابعاد فرهنگ سازمانی مراکز خدمات درمانی در بیمارستان‌های یزد

که سازمان‌ها برای حرکت به سمت تعالی، ناگریز از استقرار سیستم‌های نوین مدیریتی هستند. رهبری سازمان، برنامه‌ریزی استراتژیک ارتقا و رضایت کارکنان، استفاده بهینه از منابع و تدوین و به کارگیری فرایندها از جمله عواملی هستند که طراحی و استقرار برنامه های بهبود مرتبط با آن ها می‌تواند سازمان‌ها را در جهت رشد و تکامل به پیش ببرد. بی‌شک تلاش برای حصول به نتایج و ارزیابی ‌های دوره‌ای و بازنگری در برنامه ها نیز برای دست‌یابی تعالی بسیار ضروری است. در این راستا فراهم کردن شرایط و امکانات لازم به منظور بهبود ابعاد فرهنگ سازمانی در نظر گرفته شده در این پژوهش، علاوه بر این که باعث ایجاد شرایط مطلوب برای سازمان و کارکنان می‌گردد، می‌تواند زمینه‌های لازم جهت رشد و تعالی سازمانی را نیز در بر گیرد.

ابزری و دلوی

۱۳۸۸

نیل به تعالی ( سرآمدی) از طریق تقویت فرهنگ سازمانی

مقایسه میان فرهنگ سازمانی در وضعیت موجود و مطلوب از نظر از نظر کارکنان و مدیران انجام شد ‌به این نتیجه رسیدند که فرهنگ سازمانی به عنوان یک عامل اصلی، نیل به تعالی و موفقیت در جهت اثربخشی سازمانی را تسهیل می‌کند. در این راستا، به یک مدل بومی- کاربردی برای نیل به تعالی از طریق تقویت فرهنگ سازمانی میسر می‌گردد

۲-۴ سازمان مورد مطالعه

۲-۱-۳-۲ شیوه ­های فرزندپروری سیرز، مک کوبی، لوین^[۴۵]

تحقیقاتی که گروهی از محققین از جمله سیرز، مک کوبی و لوین (۱۹۷۵) با بهره گرفتن از روش­های مختلف روی والدین انجام داده‌اند، ‌به این نتیجه رسیده اند که دو بعد از رفتار والدین از اهمیت اساسی برخوردار است: «پذیرش در برابر طرد و سختگیری در برابر سهل گیری». این دو روش در زیر بیان ‌شده‌اند.

پذیرش در برابر طرد، میزان توجه و علاقه­ای است که والدین به فرزندان خود ابراز ‌می‌کنند. والدین پذیرا، از بودن کودکشان لذت می­برند و نسبت به آن­ها از خود عاطفه، تأیید و گرمی نشان می­ دهند. والدین پذیرنده اجرای قوانین و مقررات را به وسیله تشویق به کودکانشان می­آموزند و کمتر از تنبیه بدنی استفاده ‌می‌کنند. والدینی که طرد کننده هستند، از بودن با فرزندانشان لذت نبرده و با آن­ها با سردی برخورد ‌می‌کنند و در زمینه نیاز­های فرزندانشان از خود حساسیتی نشان نمی­دهند.

سخت­گیری در برابر سهل­گیری، به آن میزان از خود مختاری و آزادی اطلاق می­ شود که والدین به کودکنشان می­ دهند. این پدر و مادر، به آزاد گذاشتن معتقد هستند و به کودک جهت انجام کارهایش اجازه تصمیم ­گیری می­ دهند. اینگونه والدین برای نظم و ترتیب، قواعد انضباطی اندکی وضع ‌می‌کنند.

برعکس، والدینی که سختگیر هستند به قواعد و معیار­هایی که خود به آن­ها معتقدند، به کودکانشان تحمیل ‌می‌کنند و مایلند نظارت مستقیمی بر فرزندانشان داشته باشند و البته چنین والدینی توقع عملکرد تحصیلی بالا از فرزندانشان دارند.

۲-۱-۳-۳ الگوی بامریند

تحقیقات اولیه در خصوص شیوه ­های فرزندپروری بامریند (۱۹۷۲) موجب شد که او والدین کودکان کم سن و سال را در سه گروه قرار دهد. این سه گروه در زیر آمده­اند:

1. 1. والدین مقتدر

1. 1. والدین مستبد

1. والدین سهل­گیر

والدین مقتدر، به گروهی از والدین اطلاق می­ شود که به صورت افرادی که با صمیمیت و محبت زیاد کنترل رفتار فرزندانشان را بر عهده می­ گیرند. آن­ها در زندگی فرزندان خود مشارکت کرده و به نیاز­های آنان پاسخ می­ دهند و محدودیت­های واضع و متناسب با سن فرزندان برای رفتار­های آنان در نظر می­ گیرند (فلچر و دیگران^[۴۶]، ۱۹۹۹؛ به نقل از امام­زاده، ۱۳۸۵).

این والدین از کودکان خود توقع دارند تنها به رفتار سنجیده و معتدل رفتار کنند، اما در عین حال برای رسیدن به اهدافشان بیشتر تمایل دارند پاداش دهند. آن­ها به گفته های کودکان خود گوش می­ دهند و گفت­و­گو را ترویج می­ دهند. فرزندپروی مقتدرانه در طول سال­های کودکی و نوجوانی با عزت نفس زیاد، پختگی اجتماعی و پیشرفت تحصیلی رابطه دارد (الکس و دیگران^[۴۷]، ۱۹۹۷؛ به نقل از لورا برک، ۲۰۰۱؛ ترجمه سید محمدی، ۱۳۸۳).

بچه­هایی که در خانواده مقتدر پرورش می­یابند از اعمال ناشایسته دوری ‌می‌کنند. علت این امر نه به خاطر ترس یا تنبیه از والدین است، بلکه به تدریج و با راهنمایی والدین متوجه اعمال ناپسند می­شوند و شخصاً اعمال و رفتار خود را کنترل می­نمایند (شریعت­مداری، ۱۳۷۶).

والدین مستبد، به والدینی گفته می­ شود که فوق العاده محدود کننده و سلطه­جو هستند. آن­ها به جای استفاده از استدلال یا توضیح برای کنترل اعمال فرزندانشان به روش­های زورگویانه از قبیل تهدید یا تنبیه تکیه ‌می‌کنند. بامریند همچنین دریافت که کودکان دارای والدین مستبد، مضطرب، گوشه­گیر و ناخشنود بودند. وقتی آن­ها با همسالان خود تعامل می­کردند، در صورت ناکامی با خشونت واکنش نشان می­دادند (بامریند، ۱۹۷۹؛ نقل از برک، ۲۰۰۱؛ ترجمه سید محمدی، ۱۳۸۳).

والدین آسان­گیر، والدینی هستند که محدودیت­های اندکی را قائل شده و تقاضاهای کمی برای رفتار سنجیده از سوی کودکانشان داشتند. ‌به این کودکان اجازه داده می­شد با خودشان ‌در مورد بسیاری از فعالیت­های روزمره تصمیم بگیرند. این­گونه والدین مهرورز و پذیرا هستند ولی متوقع نیستند و از هر گونه اعمال کنترل خود­داری ‌می‌کنند. بامریند دریافت که فرزندان والدین آسان­گیر خیلی ناپخته هستند. آن­ها در کنترل کردن تکانه­هایشان مشکل دارند و وقتی از آن­ها می­خواستند کاری را انجام دهند که با تمایلاتشان مغایرت داشت، اطلاعت نمی­کردند. آن­ها بسیار پر توقع و وابسته به بزرگ­تر­ها بودند و استقامت کمی از خود نشان می­دادند (برک، ۲۰۰۱؛ ترجمه سید محمدی، ۱۳۸۳).

۲-۲ ویژگی­های شخصیت

۲-۲-۱ تعاریف ویژگی­های شخصیت

گرچه همه نظریه­پردازان ویژگی­های شخصیت با یک تعریف واحد از آن موافق نیستند، اما
‌می‌توان گفت که شخصیت عبارت است از «الگوی نسبتأ پایدار صفات، گرایش­ها یا ویژگی­هایی که تا اندازه­ای به رفتار افراد دوام می­بخشد.» به طور اختصاصی­تر شخصیت از صفات یا گرایش­هایی تشکیل شده است که به تفاوت­های فردی در رفتار در طول زمان به تداوم رفتار در موقعیت­های گوناگون
می­انجامد. این ویزگی صفات می ­توانند منحصر به فرد باشند، در برخی گروه­ ها مشترک باشند و یا کل اعضای گونه در آن سهیم باشند. ولی الگوهای آن­ها در هر فرد تفاوت دارند.

به طور کلی، نظریه­ های ویژگی شخصیت دو نوع هستند. آن­هایی که ویژگی­های شخصیت را به صورت «هستی­پویا» در نظر می­ گیرند و آن­هایی که ویژگی­های شخصیت را حاصل از صفات یا آمادگی­های شخصیتی نسبتأ «پایدار» در نظر می­ گیرند (فیست^[۴۸]،۲۰۰۲؛ به نقل از سیدمحمدی، ۱۳۸۶). در ادامه به تعدادی از تعاریفی که روانشناسان مختلف ارائه داده‌اند، می­پردازیم.

فروید^[۴۹] (۱۹۴۳؛ به نقل از آقایوسفی، ۱۳۷۸) شخصیت را ترکیبی از سه عنصر «نهاد، خود، فراخود^[۵۰]» می­داند. شلدرون^[۵۱] (۱۹۴۰؛ به نقل از سیالی، ۱۳۵۲) شخصیت را سازمان پویایی از جنبه­ های ادارکی و انفعالی و ارادی و بدنی انسان می­داند. فرگوسن^[۵۲] (۱۹۷۰؛ به نقل از کریمی، ۱۳۸۴) شخصیت را الگویی از رفتار اجتماعی متقابل می­داند. راجرز^[۵۳] (۱۹۸۴) شخصیت را به عنوان خویشتن سازمان یافته دائمی و ماهیت ادراک شده از نظر ذهنی در نظر ‌می‌گیرد که در مرکز تمام تجربه ­های ما قرار دارد. و در نهایت، آیزنگ^[۵۴] (۱۹۶۷) شخصیت هر فرد را گرایش­های دیر پای سرشت وی و آن واقعیت بنیادی می­دانند که زمینه­ ساز تفاوت­های فردی مهم در رفتار محسوب می­ شود.

۲-۲-۲ عوامل به وجود آورنده شخصیت