فصل دوم

ادبیات تحقیق

۲-۱- مقدمه

کاربرد فراوان اینترنت و جذابیت های آن سبب شده است که در سال‌های اخیر، پدیده ای با عنوان “اعتیاد به اینترنت” ظهور یابد. افراد در این حالت ساعتها و روزها وقت خویش را صرف ارتباط درون شبکه ای می‌کنند، توان قطع این ارتباط را ندارند و علاقه ای به ترک کامپیوتر نشان نمی دهند. در حالی که در همین راستا فعالیت‌های زندگی واقعی و روابط اجتماعی آنان از هم فرو می پاشد(یانگ و تانگ، ۲۰۰۴)^[۲۶].

انوارزاک اظهار می‌کند که افراد معتاد به اینترنت مانند دیگر معتادان به جای اینکه کامپیوتر را به خدمت بگیرند، اجازه می‌دهند تا کامپیوتر بر آن ها تسلط داشته باشد. علایم فیزیکی، مانند وعده های غذایی نامرتب، جراحات در اثر فشار روانی مکرر، چشمان خشک و بی اشک، سردرد و کمر درد، در آن ها ظاهر شود. (سول، لوری، شل، ۲۰۰۲)^[۲۷].

در این فصل هدف، بررسی تاریخچه، میزان شیوع و سبب شناسی اعتیاد به اینترنت و ویژگی های شخصیتی مرتبط به آن می‌باشد با تکیه بر تمایل استفاده از اینترنت. ازاین جهت که می‌خواهیم بدانیم افرادی که تمایل به استفاده از اینترنت دارند چه ویژگی های شخصیتی خواهند داشت وآیا این تمایل استفاده از اینترنت بر روی اعتیاد اینترنتی اثری دارد یا خیر و مشخص کنیم افراد با چه اهدافی جذب اینترنت می‌شوند. ابتدا در بخش اول به تعریف شخصیت و نظریه های آن میپردازیم و در بخش دوم، اینترنت و اعتیاد اینترنتی را تعریف می‌کنیم و در آخر تمایل استفاده از اینترنت را بیان می‌کنیم.

۲-۲- شخصیت^[۲۸] (تعاریف و نظریه ها )

درزبان روزمره مردم یکدیگررا با عباراتی مانند «بسیاربا شخصیت »یا«دارای شخصیت خوب»توصیف می‌کنند. معمولاً این راهی است برای بیان این مطلب که فرد مورد نظر به مجموعه‌ متنوعی از رفتارهای جالب توجه اجتماعی را از خود نشان می‌دهد. اما درزبان یک روانشناس گفتن اینکه فرد از شخصیت«بیشتر»یا «کمتر»برخوردار است، کاملاً،بی معنی خواهد بود. هرچند جنبه‌های فردی شخصیت، از قبیل درجه برونگرایی را می توان اندازه گرفت، اما خود شخصیت مفهومی گسترده و پیچیده است که به کمیت در نمی آید.

مسئله قضاوت اخلاقی درباره ی اینکه چه ویژگیهایی به وجود آورنده ی شخصیت خوب یابد است. مورد نظر ما نیست گرچه این نکته روشن است که وجود خاصی از شخصیت یک فردمی تواند از دید اجتماع کم و بیش مطلوب باشد. برخی از نظریه پردازان شخصیت را به معنای کلیه ی صفات پایدار یک فرد تلقی کرده‌اند، درحالی که دیگران این واژه را ‌در مورد ویژگی‌های قابل مشاهده ای که ماهیت بارز شناختی ندارند به کار برده اند. یعنی اینکه شخصیت شامل ویژگیهایی نظیرهوش و استعداد نیست.

بعضی از پژوهشگران که در این حوزه نیزبه تحقیق اشتغال دارند شخصیت را بر حسب تجارب فرد از جهانی که در آن زندگی می‌کند تعریف می‌کنند، درحالی که در نوشته های نظریه پردازان دیگر به تجاربفردی اشاره ی کمتری شده است (یا حتی اشاره نشده است)در این آثار،رفتار فردی مورد تأکید قرار گرفته است. با توجه ‌به این چندگانگی دیدگاه ها می توان چنین نتیجه گرفت که شخصیت تعریف ساده و صحیحی ندارد و هرکس تعریف خود را ‌بر اساس آنچه از نظر او مهم است و با توجه به کاربردی که ازنظرشخصیت درذهن دارد، انتخاب می‌کند.

بدین ترتیب اگرگرایش به رویکرد فروید داشته باشید ممکن است اهمیت نقش ناخودگاه را در تعریفی که از شخصیت می کنید بگنجانید. اما یک تعریف رفتار گرا ‌بر اساس رفتارهای آموخته و قابل مشاهده خواهد بود (شکلتون و فلچر). برای اینکه شخصیت را دقیق ترتعریف کنیم می توان به منبع آن نگاهی بیاندازیم. شخصیت از واژه ی لاتین پرسونا گرفته است که به نقابی اشاره دارد که هنرپیشه‌ها درنمایش به صورت خود می زدند. پی بردن به اینکه چگونه پرسونابه ظاهربیرونی اشاره دارد یعنی، چهره ی علنی که به اطرافیانمان نشان می‌دهیم، آسان است. تعریفی از شخصیت ‌در یکی از واژه های استاندارد با این استدلال موافق است. این تعریف می‌گوید: شخصیت جنبه ی آشکار منش فرد به گونه ای که بر دیگران اثرمی گذارد است. در دهه‌ی۱۹۶۰،والترمیشل^[۲۹]۱روانشناس، باعث مجادله‌ای درروانشناسی شد که درباره‌ تأثیر نسبی متغیرهای شخصیتی پایدارمثل صفات و نیازهای متغیرهای مربوط به موفقیت بررفتار بود. (میشل، ۱۹۷۳، ۱۹۶۸ ـ به نقل از شولتز ). یک تعریف معمول و نسبتاً کلی که مورد توجه اغلب روانشناسان است را به عنوان تعریف شخصیت بیان می‌کنیم: «شخصیت به جنبه‌های نسبتاً ثابت و با دوام یک فرد که او را از دیگران متمایز می‌کند و درعین حال پایه ای برای پیش‌بینی ‌در مورد رفتار آینده اوست، اطلاق می شود ». (رایت^[۳۰]۲و همکاران ۱۹۷۰ـ به نقل از شکلتون و فلچر ). تعریف دیگر از شخصیت که می توان نام برد و از کارهای تحقیقاتی نشأت گرفته است تعریف کاتل است: «شخصیت آنچه رفتار را دریک موقعیت معینو با یک حالت عاطفی معین تعیین می‌کند (کاتل، ۱۹۶۵، به نقل ازشکلتون و فلچر ).

شخصت به مجموعه ویژگی‌های جسمی و روانی و رفتاری گفته می شود که هر فرد را از دیگری متمایز می‌کند (اتکینسون، به نقل از نوری، ۱۳۷۷). شخصیت را به عنوان الگوی منحصربه فرد و نسبتاً پایدار، افکار، احساس ها و اعمال نیز تعریف می‌کنند (هافمن و همکاران ۱۹۶۷).

۲-۳- نظریه ویژگی های شخصیت

نظریه ویژگی های شخصیت یکی از مهم ترین محدوده های نظری در مطالعه شخصیت است. ‌بر اساس این نظریه، شخصیت افراد از خصوصیات وصفات گسترده ای ترکیب یافته است. برای مثال، در نظر بگیرید که خودتان چگونه شخصیت یک دوست نزدیکتان را توصیف می‌کنید. به احتمال زیاد، از تعدادی از ویژگی های او مانند اجتماعی بودن، مهربانی و خونسردی نام می برید. منظور‌‌از «ویژگی» یک خصوصیت نسبتاً پایدار است که باعث می شود افراد به شیوه های خاصی رفتار کنند. نظریه ویژگی های شخصیت بر خلاف سایر نظریه های شخصیت مانند نظریه های روانکاوانه و انسان گرایانه، بر تفاوت های بین افراد تمرکز دارد. ترکیب و تعامل ویژگی های مختلف است که شخصیت یک فرد را تشکیل می‌دهد و این برای هر شخص، یگانه و منحصر به فرد است. نظریه ویژگی‌های شخصیت بر تعیین و اندازه گیری این خصوصیات فردی شخصیت تمرکز دارد.

۲-۴- سه بعد شخصیت آیزنک

هانس آیزنک، روان شناس انگلیسی، مدلی برای شخصیت، بر پایه تنها سه ویژگی عمومی بنا کرد:

۱) برون گرا

شخص برون گرا،انرژی حیاترابه خارج از خود و به سوی رویدادهای خارجی، اشخاص و موقعیت ها معطوف می‌کند. و سنخ برون گرا به شدت زیرنفوذ نیروهای محیطی قرار دارد و در گستره‌ی وسیعی از موقعیت ها مردم آمیز و دارای اعتماد به نفس است. (یونگ، ۱۹۲۷ ـ به نقل از شولتز). برونگرایان در واکنش های زیستی خود نسبت به سر و صدا نیز از ‌درون‌گرایان متفاوتند (‌درون‌گرایان به سر و صدا واکنش بیشتر نشان می‌دهند)و هر کدام، در صورتی که سر و صدا به قدر دلخواهشان باشد، بهترین عملکرد را خواهند داشت (گین^[۳۱]۱، ۱۳۶۳).

۲)درون گرا

ج) استفاده از روش‌های تصویرسازی و بازی نقش: هنگام شناخت افکار و اعتقادات گاهی ممکن است زوج‌ها در یادآوری اطلاعات مشکل داشته‌باشند. با بهره گرفتن از روش تصویرسازی و نقش بازی برای شناخت احساسات و افکار خودآیند می‌تولند مفید واقع‌شود.

د) چالش با افکار خودآیند و چارچوب‌بندی مجدد افکار: درمانگر با هدایت زوج در شناسایی افکار خودآیند آن ها را در جهت بررسی و شناخت خطاهای شناختی و برچسب زدن و نامگذاری آن ها و اینکه این افکار را با افکار و اعمال مثبت جابجا کنند یاری رساند(بک، ۱۳۸۵).

در درمان زوج‌ها بحث و مجادله جایگاه ویژه‌ای دارد. همین باورهای غیرمنطقی مراجعان را می‌توان ضمن آشنا ساختن آن ها با عواملی که باعث شکل‌گیری تفکرات غیرمنطقی می‌شود به بحث و مجادله گذاشت(الیس، ۱۳۸۰).

مداخلات درمانی جهت بهبود مهارت‌های رفتاری

درمانگران شناختی-رفتاری همچنین از دستورالعمل‌های نوشتاری و کلامی، آموزش دادن به منظور آسان کردن مهارت حل مسئله به طور اثربخش، الگوسازی و تمرین رفتاری استفاده می‌کنند. مراحل اصلی مهارت حل مسأله عبارتند از: دستیابی به تعریفی روشن و خاص از مشکل بر اساس رفتارهایی که ممکن است اتفاق بیافتد یا خیر، ارائه راه‌ حل ‌های رفتاری خاص برای مشکل بدون اینکه به عقاید اعضا خانواده حمله شود، ارزیابی و بررسی مزایا و معایب هر راه‌حل پیشنهاد شده، انتخاب راه‌حلی که به نظر می‌رسد عملی‌تر و برای همه اعضای خانواده که درگیر مشکل هستند جذاب و پذیرفتنی باشد، توافق درباره‌ دوره آزمایشی ارزیابی، اثربخشی آن برای اجرای راه حل انتخاب‌شده: تمرین و تکالیف خانگی برای یادگیری مهارت‌ها، ضروری و مهم است(داتیلیو، ۲۰۰۲؛ اپستین و باوکم، ۲۰۰۲).

مجموعه مراحل کسب شده از اپستین و شل سینگر(۱۹۹۶) در زیر آمده‌است. این مراحل را می‌توان به عنوان دستورالعمل راهنما برای حل مسأله با خانواده ها و زوجین استفاده کرد:

• • مشکل را به صورت رفتاری مشخص تعریف کنید. درک افراد از مشکل را با هم مقایسه کنید و به توصیف مناسبی از مشکل دست یابید.

• • مجموعه‌ای از راه‌ حل ‌های احتمالی ارائه دهید.

• • مزایا و معایب هر راه‌حل را بررسی و ارزیابی کنید.

• • راه‌حل عملی و امکان‌پذیر ‌انتخاب کنید.

• راه‌حل انتخاب ‌شده را اجرا نموده و اثربخشی آن را بررسی و ارزیابی کنید.

این مراحل زمینه‌ای را فراهم می‌کند که به طور راهبردی به عنوان تکلیف خانگی تعیین شود. درمانگر مکررا فرایند و پیامدهای آن را همراه با زوج یا خانواده بر اساس مسایل روزمره مورد بررسی قرار می‌دهد.

توافق‌های تبادل رفتاری

توافق های تبادل رفتاری، بخشی لازم و منکل درمان شناختی رفتاری است. قراردادها برای تبادل رفتارهای مطلوب، نقش مهمی در کاهش تنش‌های خانوادگی ایفا می‌کنند. ضمنا درمانگرها باید از این که تبادل رفتاری عضوی از اعضای خانواده، مشروط به رفتار عضو دیگری باشد، جلوگیری کنند. ‌بنابرین‏، هدف توافق‌های تبادل رفتاری این است که هر فرد رفتارهای خاصی را شناسایی و انجام دهد که منجر به بهبود خودش می‌شود، صرف نظر از اینکه عضو دیگر چه اقداماتی انجام می‌دهد. چالش اصلی که در مقابل درمانگرها هستنداین است که اعضا خانواده را تشویق کند از اجرای تشریفات اجتناب کنند و منتظر نمانند اول دیگری به طور مثبت رفتار کند. ارائه نکات آموزشی مختصر درباره معامله به مثل در روابط آشفته، این حقیقت که فرد فقط می‌تواند بر اعمال خودش کنترل داشته باشد، اهمیت تعهد دادن شخص به بهبود فضا و محیط خانواده، چند مداخله‌ای هستند که، به منظور ایجاد اولین همکاری مثبت، بی میلی افراد را کاهش دهد.

جرئت‌آموزی^[۳۲]

آموزش مهارتی اجتماعی که اغلب در خانواده درمانی استفاده می‌شود، مهارت جرئت آموزی است، اغلب رفتارهای خجالت‌آمیز و ترسانده‌شده که در خانواده مشاهده‌می‌شود. این رفتارها باعث می‌شود که از صحبت کردنبا هم‌دیگر اجتناب کنند یا در بعضی موارد رفتارها به رفتارهای به شدت پرخاشگرانه تبدیل می‌شود. ممکن است یکی از زمینه‌هایی که باعث مشکلات عمده در روابط می‌گردد، همین مسأله باشد. هنگامی که، این موضوع، مشکل اصلی در تعاملات است، ضروریست که در زمینه تشخیص دادن تفاوت بین پاسخ‌های جرئت‌مندانه و پرخاشگرانه، آموزش رسمی انجام گیرد. از همسران و اعضا خانواده خواسته می‌شود، این سه نوع پاسخ پرخاشگرانه، جرئت‌مندانه و منفعلانه را در ارتباط با همدیگر تمرین کنند. این تمرین به آن‌ ها کمک می‌کند تا مزایای رفتار جرئت‌مندانه را در دستیابی به تعاملات سالم تشخیص دهند.

درمانگر می‌تواند در طول جلسات درمان از فن ایفای نقش استفاده کند، از افراد بخواهد در برنامه آموزشی شرکت کنند یا نوارهای آموزشی مربوط به جرئت‌مندی را نگاه‌کنند، مخصوصا نوارهای آموزشی که بافت تعاملات زوجین و خانواده را شامل می‌شوند. از همسران و اعضاء خانواده خواسته می‌شود الگوهای جنسیت خودشان را که در دامنه سنی آن‌ ها هستند، مشاهده کنند، این امر در نشان دادن تفاوت بین رفتارهای جرئت‌مندانه، منفعلانه و پرخاشگرانه، می‌تواند بسیار مفید باشد. هنگام پیشنهاد دادن جرئت‌آموزی بایستی مسایل فرهنگی را در نظر داشته‌باشید. مخصوصا در ارتباط با زوجین و خانواده هایی که از زمینه‌های فرهنگی متنوعی هستند. مثلا خانواده هایی که از فرهنگی ست که زنان را نسبت به صحبت‌کردن با شوهرانشان منع می‌کنند.

تمرین رفتاری^[۳۳]

بعد از آموزش مهارت‌ها و دریافت بازخورد از درمانگر، زوج‌ها و اعضاء خانواده بایستی مهارت‌های خاص را تمرین کنند. این امر ابتدا در جلسه درمان به وسیله آموزش کلامی و الگوسازی انجام می‌شود. این جلسات تمرین را به طور سنتی به نام تمرین رفتاری می‌نامند که ابتدا درمان در جلسه شروع می‌شود و به تدریج به محیط زندگی فرد تعمیم داده می‌شود. تمرین رفتاری ضروری‌ترین بخش سلسله های درمان است. زیرا در جلسه بعد برای درمانگر بازخورد فراهم می‌کند که آیا زوج‌ها و اعضا خانواده آنچه را که آموزش دیده‌اند، درک کرده‌اند و می‌توانند آنچه که باید اجرا شود را در رفتارشان نشان دهند. علاوه بر این، تمرین واقعی، تغییر را بر می‌انگیزاند و به ثبات دائمی پیامد تغییر کمک می‌کند. تمرین رفتاری را می‌توان به عنوان فرایند شکل‌دهی در نظر گرفت که در آن هم درمانگر و هم همسرها یا اعضاء خانواده یاد می‌گیرند تا شیوه جدید تعامل را بپذیرند.

بخش اولیه تمرین که در جلسه درمان انجام می‌شود. ‌به این دلیل است که در آنجا می‌توان درباره این که چه چیزی را به نمایش بگذارند، بازخورد فراهم کرد و به طور اشتراکی برای بهبود بخشیدن تمرین و نحوه کاربرد آن در شرایط، توصیه های لازم ارائه داد

مداخلات درمانی جهت بهبود مهارت‌های ارتباطی

ارتباط به زوج‌ها اجازه می‌دهد که در سطح کاملا بالغانه بحث و به حل مشکلات بپردازند و اطلاعات مهم را مبادله کنند. افرادی که نمی‌توانند اختلافات را به توافق منجر سازند در سیکل‌ نیازهای ناتمام سال‌های زندگی گیر کرده و این چرخه مرتب تکرار می‌شود. اما با خطوط ارتباطی مناسب یکدیگر را حمایت می‌کنند و آینه انعکاس دهنده مشکلات می‌توانند باشند.

بسیاری از شواهد تجربی نشان می‌دهند که زوج‌های مشکل‌دار در بیان افکار و احساسات و مهارت گوش فرادادن و حل مشکل از انواع الگوهای منفی و غیر مؤثر در برقراری ارتباط استفاده می‌کنند(اپشتاین و باکوم، ۲۰۰۲).

در دوران نوجوانی و جوانی ، عوامل متعددی مانند جایگاه اجتماعی ، جنسیت ، نژاد و مقبولیت اجتماعی در عزت نفس افراد نقش دارند . از آن روی که رابطه ی فرد در این سنین با افراد جامعه بیشتر است و حرمت خود آنان در یک زمینه ی اجتماعی رشد می‌یابد،جایگاه فرد در یک گروه خاص عامل مهمی در رشد مفهوم ،حرمت خود به شمار می­رود(شجاعی،۱۲۸:۱۳۸۳).

۲-۲-۴-۲-عزت نفس تحصیلی

زمینه ی تحصیلی عزت نفس و ارزشیابی فرد از خودش در جایگاه دانش آموز یا دانشجو سر و کار دارد . باید توجه داشت که این موضوع ارزیابی توانایی تحصیلی و پیشرفت تحصیلی نیست و به راحتی نمی توان جایگاه تحصیلی فرد را مشخص کرد ، مگر این که فاصله ی او با دیگران را محاسبه نمود . اگر فرد خود را با معیارهایی مطلوب تحصیلی منطبق بداند و استانداردهای پیشرفت تحصیلی خود را برآورده سازد ، عزت نفس مثبتی دارد ؛ یعنی اگر ملاک یا معیار پیشرفت تحصیلی ، قبول شدن در یک سال تحصیلی باشد و وی بتواند به چنین معیاری دست یابد ، باید دارای عزت نفس تحصیلی مثبت باشد (اسلامی نسب ،۱۳۷۳).

۲-۲-۴-۳-عزت نفس خانوادگی

ارزیابی ‌و قضاوت فرد در جایگاه عضوی از خانواده را عزت نفس خانوادگی می‌گویند که در اثر تعامل فرد با اعضای خانواده در وی به وجود می‌آید . نوع رابطه ی متقابل فرد با پدر ، مادر وسایر اعضای خانواده و اینکه فرد تا چه اندازه توسط آن ها پذیرفته شده در چگونگی نگرش او نسبت به خودش مؤثر است وعزت نفس خانوادگی او را تعیین می­ کند (بیابانی ،۱۳۹۰).

عزت نفس خانوادگی ، احساسات و ادراکات افراد را به عنوان عضوی از خانواده منعکس می‌کند ، فرد وقتی که احساس می­ کند عضو با ارزشی از خانواده است ، وظیفه ی خود را به نحو احسن انجام می­دهد و به لحاظ محبت و احترامی که از خانواده دریافت می‌کند احساس امنیت کرده و عزت نفس مثبت در این زمینه پیدا می­ کند . به عبارتی این نوع اعتماد به نفس ، از عقاید فرد ‌در مورد خودش با عنوان عضوی از خانواده سرچشمه ‌می‌گیرد (فرگوسن^[۶۳] و مازین^[۶۴] ؛ ترجمه ی پارسا ، ۱۳۸۲) .

۲-۲-۴-۴-عزت نفس کلی

و در آخر عزت نفس کلی ؛ ارزیابی جامع تری از خود است و مبتنی بر ارزیابی فرد از خودش در همه زمینه هاست ، به ارزیابی و قضاوت فرد نسبت به کلیه ی ارزش های خود اطلاق می­ شود . این حیطه ی عزت نفس ، سایر حیطه ها را در خود دارد و در واقع به آن ها نوعی وحدت و یکپارچگی می بخشد . فردی که عزت نفس کلی مثبتی دارد از همه نظر خود را مطلوب و خوب می­داند . او نگرش مثبت خود را از واکنش مثبت اعضای خانواده ، همسالان و معلمین کسب نموده است . چنین فردی بهتر می‌تواند با مشکلات خود مقابله کند (اسلامی نسب ، ۱۳۷۳)

عزت نفس از جمله مفاهیمی است که ارتباط معکوس آن با افسردگی ، احساس تنهایی ، کم رویی و اضطراب به عنوان متغیرهای منفی و ارتباط مثبت با مفاهیمی چون احساس کارایی ، خوش بینی ، توانمندی و پیشرفت تحصیلی به عنوان متغیرهای مثبت گزارش شده است .

۲-۲-۵-نقش عزت نفس ‌در پیشرفت تحصیلی

یکی از عوامل مؤثر در پیشرفت تحصیلی عزت نفس است . به عبارتی منظور از عزت نفس آن است که افراد درباره ی خود چگونه فکر می‌کنند و چقدر از عملکردشان راضی هستند و به خصوص احساس آنان از نظر اجتماعی و تحصیلی درباره ی خود چگونه است . و به ارزیابی فرد از خود به عنوان محصل مربوط می شود ، این امر تنها ارزیابی ساده ای از توانایی وموقعیت نیست ، محصل اگر به تمام معیارهای موفقیت تحصیلی دست یابد عزت نفس او مثبت خواهد بود (حسینی طباطبایی و قدیمی مقدم ، ۲۰۰۷) .

برخی از پژوهشگران معتقدند که ارتباط مستقیم بین عزت نفس و موفقیت تحصیلی در دوره ی دانش آموزی بیشتر صادق است . چرا که در این دوره ، شایستگی اغلب فقط در گرفتن نمره ی بهتر خلاصه می­ شود ، ولی در محیط دانشگاه ضمن این که یک محیط آموزشی است ، یک محیط اجتماعی نیز هست و مسایل خاص خود از جمله زندگی خوابگاهی ، بی علاقگی به رشته تحصیلی و نگرانی نسبت به آینده ی حرفه ای را نیز به همراه دارد که همگی این ها نقش پیشرفت تحصیلی در ارتقای عزت نفس دانشجویان را به نسبت دانش آموزان کم رنگ تر می­ کند (زارع و دیگران ، ۱۳۸۶) .

به نظر می‌رسد پیشرفت تحصیلی و عزت نفس رابطه ی متقابلی دارند ؛ یعنی از طرفی ، داشتن عزت نفس موجب پیشرفت تحصیلی می شود ، زیرا خودباوری و تلقی مثبت از خویشتن در یادگیری و ایجاد انگیزش برای تحصیل اثر می‌گذارد و موجب پیشرفت تحصیلی می‌گردد . از طرف دیگر موفقیت های تحصیلی در رسیدن به مدارج بالا در کار آموزش ، موجب ارتقای عزت نفس می­ شود . به طور کلی پیشرفت های انسان در هر زمینه­ای و تجربه ی موفقیت ، احساس خودباوری و ارزشمندی در هر موردی باعث افزایش عزت نفس در او می­ شود (حسینی نسب و وجدان پرست،۱۳۸۱ : ۱۰۳).

نتایج مطالعه­ مولوی و همکاران در خصوص عوامل مؤثر بر انگیزش تحصیلی نشان داد ، عزت نفس یکی از عوامل مؤثر در افزایش انگیزه ی تحصیلی است . در واقع عزت نفس با تحت تأثیر قرار دادن شخص ، می ­تواند در صورت بالا بودن ، سبب انگیزه ی تحصیلی و در صورت پایین بودن سبب بی انگیزگی شود (مولوی و دیگران ، ۱۳۸۶) .

۲-۲-۶- دلگرمی وافزایش عزت نفس

دلگرمی اعتماد شخص و احساس ادراک فرد از خود را نیرو می بخشد و در نتیجه کلیدی برای رشد و پرورش شخصی است . نگرش و دید مثبت به خود از ابعاد بسیار مهم دلگرمی است و بازخورد مثبتی است که به جای نتیجه بر تلاش و پیشرفت متمرکز است . دلگرمی فرایندی است که بر منابع شخصی و توان بالقوه برای افزایش عزت نفس و پذیرش خود تأکید دارد . راز حل کردن مشکلات عزت نفس این نیست که به افراد ناسازگار اطمینان داده شود که آن ها روبه راه هستند . معمای عزت نفس این است که وقتی افراد دلگرم می‌شوند خود را فراموش کنند و زندگی کردن با دیگران را آغاز کنند . از آن پس عزت نفس به صورت مشکل وجود نخواهد داشت (پروچسکا^[۶۵] و نورکراس^[۶۶] ؛ ترجمه ی سید محمدی ، ۱۳۸۵) .

دلگرمی عزت نفس را افزایش می‌دهد و افراد به خاطر آنچه که هستند ، احساس ارزشمندی می‌کنند . وقتی این احساسات رشد می‌کند میل به همکاری و مسئولیت پذیری افزایش می‌یابد . بدون تردید جوانان و نوجوانانی که ارزشمندی و عزت نفس جالب توجهی دارند نسبت به همسالان خود در شرایط مشابه ، کارآمدی بیشتری از خود نشان می‌دهند (ترکاشوند،۱۳۸۰) .

دلگرم بودن و خوش بین بودن یک خودگویی مثبت در فرد ایجاد می‌کند ، ‌بنابرین‏ می‌توانیم ‌به این نتیجه دست یابیم که در اثر آموزش دلگرمی عزت نفس افراد ارتقا یافته ، زیرا عزت نفس یعنی ارزیابی هایی که افراد درباره ی خود دارند و حس ارزشمندی شخصی است . از سوی دیگر عزت نفس یک خود ارزیابی مثبت و جنبه ای بنیادی از تجربه و کیفیت زندگی فرد است (برنا و سواری ، ۱۳۸۹) .

1. 1. – Canadian uniform Electronic commissionerce act (1999). ↑

1. 1. – Guide to (MLEC) United Nations Convention on contracts for the international Sale of Goods, 1996.with additional article 5 bis as adopted in 1998, P35. ↑

1. 1. – Carlos Samper Pasada V. Jaine Tapias, hector Cedlely. juan. Dortal. uexternado. edu. co/irj/go/ km/ docs/documents/pdf. ↑

1. 1. – Mason, Stephen. (2006) Electronic Signatuer In practice.Rtrived 2008/4/20 at: http: //www.Law.suffolk.edu/highlights/stuorgs/jht/publications/v6n2/moson.pdf. 2006. Last visited: 1390/10/22. 8/00Am. ↑

1. 1. – Rudder V.Microsoft , corp is a significant case because in 1999 the Ontario superior court found that the foram selection clause. From: wikipedia.Ord/wiki/kudger. Last visited: 28/9/1390, 11/55 AM ↑

1. 1. – Mason Stephen. (2007).Electronic Signatuers in Law.Londaon: tottel publishing. ↑

1. 1. – Guide to (MLEC) United Nations Convention on contracts for the international Sale of Goods, 1996.with additional article 5 bis as adopted in 1998, P37. ↑

1. 1. – Ibid , P37 ↑

1. 1. – محمد معین، فرهنگ فارسی معین، یک جلدی (تهران: نشر معین، ۱۳۸۱)، ص ۴۰۹٫ ↑

1. 1. – محمد علی طهرانی و ناصر کاتوزیان، فرهنگ کاتوزیان (تهران : نشر یلدا، چاپ دوم، تابستان ۱۳۷۳)، ص ۳۵۰٫ ↑

1. 1. – L article 37du decret n 71. Commission on international trade Law 941, November 26, 1971. ↑

1. 1. – مصطفی السان، نقدی بر وضعیت کنونی گواهی الکترونیکی در ایران (ماهنامه کانون سردفتران و دفتریاران، ۱۳۸۷)، شماره ۸۱ و ۸۲٫‎ ص ۱٫ ↑

1. 1. – محسن شجاعی، تجارت الکترونیکی (مشهد: نشر پرتونگار، سال ۱۳۸۳)، ص ۱۳۲ و ۱۴۱٫ ↑

1. 1. -محمد کی نیا، امضای الکترونیک (منطبق با حقوق فرانسه)(تهران: نشر میزان، ۱۳۸۸، ص ۲۴٫ ↑

1. 1. – مصطفی السان، جایگاه امضای دیجیتالی در ثبت اسناد به شیوه الکترونیکی، پیشین، ص ۶۴٫ ↑

1. 1. – Uniform Electronic Transactions Act (UETA), August 1999. Utah Cod Ann.$$ 46-3-103 (4) ,46-3-201 to 204 (1997, Available at: www.law.ualberta.ca/alri/ulc/eindex.htm). Last visited: 1390/10/22. 8/00Am ↑

1. 1. – مصطفی بختیاروند، ماهیت و جایگاه مرکز ریشه در تراکنش‌های الکترونیکی (مجله مجلس و پژوهش، ۱۳۸۶، شماره ۵۵)، ص ۲۰۵٫ Available at: www.noormags.com/viw/fa/articlepages/400576.Last visited: 1391/6/10 ↑

1. 1. -Public Key Infrastructure-PKI. ↑

1. 1. -مصطفی بختیاروند، ماهیت و جایگاه مرکز ریشه در تراکنش‌های الکترونیکی، پیشین، ص ۲۰۱ ↑

1. 1. – توماس جی. اسمندینگاف، مترجم: مصطفی بختیاروند، قواعد ضروری جهت اعتبار تعاملات (تراکنش‌های) الکترونیکی در عرصه جهانی، (مجله حقوق، نشریه مرکز امور حقوقی بین‌المللی معاونت حقوقی و امور مجلسی ریاست جمهوری، بهار و تابستان ۱۳۸۷، شماره ۳۸) ص ۲۶۴٫ ↑

   

1. 1. -مصطفی السان، جایگاه امضای دیجیتالی در ثبت اسناد به شیوه الکترونیکی، پیشین، ص ۶۴٫ ↑

1. 1. -همان، ص ۲۶۴٫ ↑

1. 1. – The Model Notary Act , September 1 ,2002.p.75. ↑

1. 1. – UNITED NATIONS COMMISSION on international trad law working Group on electronic commerce thirty – second session ,chapter III Article 7-19. ↑

1. 1. – مصطفی السان، جایگاه امضای دیجیتالی در ثبت اسناد به شیوه الکترونیکی، پیشین ، ص ۶۵٫ ↑

1. 1. – سهیل سرمد سعیدی ووحید رضا میرابی، تجارت الکترونیک (تهران: نشر پرسمان، ۱۳۸۳)، ص ۲۳۰٫ ↑

1. 1. -Ibid , Article 8. ↑

1. 1. – Fla.Stat.Ann.118.10(West SUPP.1997). ↑

1. 1. – مصطفی السان، نقدی بر وضعیت کنونی گواهی الکترونیکی در ایران، پیشین، ص ۲۲٫ ↑

1. 1. – United Nations Commission on Intrenational Trade , 2009 , op.cit ,p 55. ↑

1. 1. -توماس جی. اسمندینگاف، مترجم: مصطفی بختیاروند، قواعد ضروری جهت اعتبار تعاملات (تراکنش‌های) الکترونیکی در عرصه جهانی، پیشین، ص ۲۶۶٫ ↑

1. 1. – سیاست تجارت الکترونیکی جمهوری اسلامی ایران، مصوب ۲۹/۲/۱۳۸۱، هیئت وزیران، روزنامه رسمی ۱۶۷۳۱، مورخ ۱۶/۵/۱۳۸۱٫ ↑

1. 1. – برنامه جامع توسعه تجارت الکترونیکی، مصوب ۵/۴/۱۳۸۴، هیئت وزیران، روزنامه رسمی شماره ۱۷۶۲۰، مورخ ۲/۶/۱۳۸۴٫ ↑

1. 1. -جواد جاوید نیا، پیشین، ص ۷۳٫ ↑

1. 1. -سهیل سرمد سعیدی و وحید رضا میرابی، پیشین ، ص ۲۳۰٫ ↑

1. 1. – مرتضی محمدی، پیشین، ص ۱۷۳٫ ↑

1. 1. – آیین نامه ماده ۳۲ قانون تجارت الکترونیک، مصوب ۱۳۸۶، ماده ۱٫ ↑

1. 1. – مصطفی السان، نقدی بر وضعیت کنونی گواهی الکترونیکی در ایران، پیشین، ص ۱۳٫ ↑

1. 1. -public key infrastructure (PKI). ↑

1. 1. – David L. Gripman, Electronic Document Certification, a Primer on the technology Behind Digital Signatures 2000, information law 769. (1999). ↑

1. 1. – مرتضی محمدی، پیشین، ص ۱۷۳٫ ↑

1. 1. – روزنامه رسمی، شماره ۱۸۲۱۹، مورخ ۲۶/۶/۱۳۸۶٫ ↑

1. 1. – مرتضی محمدی، پیشین، ص ۱۷۶٫ ↑

1. 1. -مصطفی بختیاروند، ماهیت و جایگاه مرکز ریشه در تراکنش‌های الکترونیکی، پیشین، صص ۲۱۳-۲۱۴٫ ↑

1. 1. -هفته نامه عصر ارتباط، شماره ۴۰۱، اخبار داخلی، ص ۵٫ ↑

1. 1. – هفته نامه عصر ارتباط، شماره ۴۰۰، اخبار داخلی، ص ۵٫ ↑

1. 1. -Intermediate Certification Authorit ↑

1. 1. – دستورالعمل اجرایی مرکز میانی صدور گواهی الکترونیکی بازرگانی، وزارت بازرگانی جمهوری اسلامی ایران، تاریخ انتشار : ۳۰/۷/۱۳۸۶، ص ۱۷٫ قابل دستیابی در پایگاه اینترنتی : http: //www.rca.gov.ir/defauit.aspx.Last visited: 1390/4/12. 10/20Am. ↑

1. 1. – مرتضی محمدی، پیشین، ص ۱۷۷٫ ↑

1. 1. – مصطفی السان، نقدی بر وضعیت کنونی گواهی الکترونیکی در ایران، پیشین، ص ۱۵٫ ↑

1. 1. – Certificate Revokation List. ↑

1. 1. -مصطفی السان، جایگاه امضای دیجیتالی در ثبت اسناد به شیوه الکترونیکی، پیشین، ص ۷۸٫ ↑

1. 1. –دستورالعمل اجرایی مرکز میانی صدور گواهی الکترونیکی بازرگانی، پیشین، ص ۴۸٫ ↑

1. 1. Circumstances for revocation – ↑

۱۴) در صورتی که شهود مرکب از دو مرد باشند، هر کدام می‌توانند مستقلات شهادت بدهندف اما در صورتی که یک مرد و دو زن باشند، باید آن دو زن به اتفاق یکدیگر اداء شهادت کنند « تا اگر یک انحرافی یافت، دیگری به او یادآوری کند». (أن تَضُلَّ أِحداهُما فَتُذَکَّرَ أحداهُما الاخری). زیرا زنان به خاطر عواطف قوی ممکن است تحت تاثیر واقع شوند، و به هنگام اداء شهادت به خاطر فراموشی یا جات دیگر، مسیر صحیح را طی نکنند.

۱۵) یکی دیگر از احکام این باب این است که « هرگاه شهود را(برای تحمل شهادت) دعوت کنند، خودداری نمایند». (وَلا یَابَ الشُهَداءَ أِذا ما دُعُوا). ‌بنابرین‏ تحمل شهادت به هنگام دعوت برای این کار، واجب است.

۱۶) بدهی کم باشد یا زیاد باید آن را نوشت، چرا که سلامت روابط اقتصادی که مورد نظر اسلام است، ایجاب می‌کند که در قراردادهای مربوط به بدهکاریهای کوچک، نیز از نوشتن سند کوتاه نشود، و ‌بنابرین‏ در جمله بعد می فرماید.^[۴]

: « و از نوشتن (بدهی) کوچک یا بزرگی که دارای مدت است، ملول و خسته نشوید».(وَ لا تَسمَعُوا آن تَکتُبُوهُ صَغیِراً أو کَبیراَ أِلی أجَلِهِ). سپس می افزاید : « این در نزد خدا به عدالت نزدیکتر و برای شهادت مستقیم تر، و برای جلوگیری شک و تردید، بهتر است» (ذَلِکُم أقسَطُ عُناللَهِ وَ أقوَمُ لِلشَّهادَهِ و أدنی ألَّا تَرتابُوا).

در واقع این جمله اشاره به فلسفه احکام فوق ‌در مورد نوشتن اسناد معاملاتی است و به خوبی نشان می‌دهد که اسناد تنظیم شده می‌تواند به عنوان شاهد و مدرک، مورد توجه قضات قرار گیرد.

۱۷) سپس یک مورد را از این حکم استثناء کرده و می فرماید «مگر این که داد و ستد نقدی باشد، که (جنس و قیمت را) در میان خوددست به دست کنید، در آن صورت گاهی بر شما نیست که آن را ننویسید» (أِلَّا آن تَکُونَ تِجارَهً حاضِرهً تُدِیرُونَها بَبینَکُم فَلَیسَ عَلَیکُم جُناحَ ألَّا تَکتُبُوها).

۱۸) در معامله نقدی گرچه تنظیم سند و نوشتن آن لازم نیست، ولی شاهد گرفتن رأی آن بهتر است، زیرا از اختلافات احتمالی جلوگیری می‌کند؛ ‌بنابرین‏ می فرماید: « هنگامی که خرید و فروش (نقدی) می کنید، شاهد بگیرید». (وَ أشهِدُوا و أِذا تَبایَعتُم).

۱۹) در آخرین حکمی که در این آیه ذکر شده ف می فرماید : « هیچ گاه نباید نویسنده سند و شهود، (به خاطر ادای حق و عدالت) مورد ضرر و آزار قرار گیرند.» (وَلا یُضَارَّ کاتبِبٌ وَ لا شَهیدٌ). « که اگر چنین کنید از فرمان خدا خارج شوید ». (فَأنَّهُ فُسَوقٌ بِکُم). و در پایان آیه، بعد ذکر آن همه احکام، مردم را دعوت به تقوا و پرهیزکاری و امتثال اوامر خداوند می‌کند (وَاتَّقُوا اللَهَ). و سپس یادآوری می کند که، «خداوند آنچه مورد نیاز شما در زندگی مادی و معنوی است، به شما تعلیم می‌دهد». (وَ یُعَلِّمُکُمُ اللَهُ). قرار گرفتن دو جمله فوق د رکنار یکدیگر این مفهوم را می رساند که تقوا و پرهیزگاری و خداپرستی اثر عمیقی در آگاهی و روشن بینی و فزونی علم و دانش دارد. (بیستونی،۱۳۸۷،ص ۴۸)« و او از همه مصالح و مفاسد مردم آگاه است و آنچه خیر و صلاح آن ها‌ است، برای آن ها مقرر می‌دارد». (وَاللهُ بِکُلِّ شَی ءٍ عَلِیمٌ).

گفتاراول.سیر تاریخ ثبت در ایران

نخستین بار در زمان ناصر الدینشاه قاجار فرمانی صادر شد که اداره ی تحت ریاست میرزا حسین خان سپهسالار تشکیل شود که مرجع ثبت اسناد بوده و موافق دول متمدنه تمبر زده و در دفاتر مخصوص ثبت و ضبط گردد.

در عدلیه نیز برای اعتبار اسناد و جلوگیری از تقلب و تزویر اوراق و نوشته ها را مهر رسمی میزدند و بدین وسیله دارای اعتبار اسناد رسمی می شد ولی چون این کار اجباری نبود به ندرت به آن اقدام می شد. این روش تا برقراری مشروطه و تا دوره دوم قانونگذاری برقرار بود.

پس از استقرار مشروطیت در دوره دوم تقنینیه در تاریخ ۱۲ جمادی الاولی ۱۳۲۹ هجری قمری مطابق ۲۱ ثور (اردبیهشت) ۱۲۹۰ هجری شمسی قانونی تحت عنوان قانون ثبت اسناد در ۱۳۹ ماده تصویب شد. این قانون مقرر می داشت که اداره ثبت اسناد مرکب از دائره ثبت اسناد و دفتر راکد کل در حوزه های محاکم ابتدائی و وزارت عدلیه تأسيس شود در سال ۱۳۵۲ قانون تبدیل اداره کل ثبت اسناد و املاک به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور تصویب شد.

در سال ۱۳۵۴ قانون متمم قانون ثبت اسناد و املاک تصویب شد.

در سال ۱۳۵۶ یک تبصره به ماده ۲۰ اضافه شد.

در سال ۱۳۵۷ ماده ۱۴۸ مکرر الحاق گردید.

بالاخره در سال ۱۳۶۵ مواد ۱۴۷ و ۱۴۸ و ۱۵۴ اصلاح شد.^[۵]

گفتار دوم.ثبت اموال غیر منقول

بشر همواره در پی ایجاد روش ها و نظام هایی جهت ثبت حق مالکیت به ‌عنوان بارزترین نمونه حق عینی بوده تا بدین وسیله حفظ و اجرای حق مذبور را هرچه بهتر تضمین کند. به ویژه هنگامی که حق مذبور در ارتباط با زمین (اموال غیر منقول) مطرح می‌گردد.

نظام های ثبت زمین زیر ساخت هایی مهم هستند که تحقق اهداف و سیاست هایی را که از ثبت زمین دنبال می شود در همه کشورها تجهیز می‌کنند..

لذا نظام های مذبور،باید ساده،مطمئن،سریع،مناسب از نظر مالی و منطبق با نیازهای جامعه ای که ثبت در آن صورت می‌گیرد،بوده و به وسیله قانون گذاری و نهادهای اجتماعی پشتیبانی شوند و منابع مالی و انسانی کافی برای اعمال و نگهداری آن ها موجود باشد.از همین رو،اهمیت مطالعه در خصوص انواع نظام های ثبت املاک موجود در دنیا روشن می شود.در این مطالعه هر نظامی باید به عنوان یک مجموعه از اجزاء(یک کل) در نظر گرفته شود.با تأکید بر هدف مطالعه زمین،می توان نظام را اینگونه تعریف کرد که عبارت است از” مجموعه ای از عناصر به هم پیوسته که ویژگی های این عناصر با یکدیگر و با محیطشان مرتبط است به گونه ای که یک کل را تشکیل می‌دهند و مقصودشان رسیدن به یک هدف خاص است.

کل،اساسی ترین کلمه ای است که در این تعریف وجود دارد.زیرا یک نظام به عنوان یک کل چیزی بیشتر از اجزایش می‌باشد. در واقع،گروهی از عناصر ویژگی هایی دارند که صرفا” زمانی معنا پیدا می‌کنند که آن ها به عنوان یک کل شناخته شده اند،نه به عنوان اجزا،اگرچه از فعالیت اجزاء و ساختار آن ها تشکیل شده اند.برای نظام های ثبت زمین قابلیت اعتماد و اطمینان اصلی ترین پیامد است که آن را نمی توان به تعداد کمی از عناصر نسبت داد،بلکه آن به کل نظام بستگی دارد و انتظار نهایی جامعه نیز از این نظام ،همین قابلیت اعتماد و موجود بودن امنیت قانونی برای دارنده حقوق و منبع در زمین می‌باشد. لذا با توجه به مطالب مذبور،در بررسی و مطالعه انواع نظام های ثبتی باید همواره ‌به این نکته توجه داشت که کلیت کدام یک از انواع نظام ها بهتر می‌تواند ویژگی مذبور را تامین نماید.

مبحث دوم.ثبت ایستا^[۶]

در این مبحث به انواع ثبت ایستا اشاره خواهد شد.

به طور کلی دو تقسیم بندی عمده ( با توجه به مبانی حقوقی متفاوت) از نظام های ثبتی صورت گرفته است که طی دو بند ذیل به بررسی آن ها می پردازیم.