گریفیت و دابو(۱۹۹۳؛به نقل از قنائت،۱۹۹۶)در هدفی با بررسی راه های مقابله نوجوانان و جوانان در برخورد با عوامل تنش زای موجود در خانواده،مدرسه،و همسالان،دانش آموزانی را از مدارس راهنمایی و دبیرستان انتخاب و آن ها را به سه گروه سنی تقسیم کردند.سپس پرسشنامه راهبردهای مقابله ای به آن ها داده شد.نتایج نشان داد ۱-جوانان بیشتر در مواجهه با عوامل تنش زای مربوط با همسالان از مقابله گرایش سود می جویند،۲-دختران در مقایسه با پسران،بیشتر از هر نوع مقابله گرایش و مقابله اجتنابی به صورت ترکیبی بهره می گیرند،۳-با وجود نوع عامل تنش زا،راهبردهای مقابله ای گرایش،بیشتر پیامدها و نتایج مطلوب و مورد علاقه را پیشبینی میکنند،در حالی که راهبردهای مقابله ای اجتنابی بیشتر نتایج و پیامدهای ناخواسته را پیشبینی میکنند.
تحقیق اندلر و پارکر(۱۹۹۴).در جامعه ی کانادا نشان داد که زنان در مقایسه با مردان به کاربرد راهبردهای مقابله هیجانی و اجتنابی گرایش بیشتری دارند.
پتاسک و همکاران(۱۹۹۲،به نقل از تروپ،۱۹۹۴)رویدادهای زندگی و چگونگی مقابله با آن را در دانشجویان مطالعه کردند.نتایج نشان داد که دانشجویان پسر بیشتر از رویارویی مبتنی بر مسأله و دانشجویان دختر از رویارویی مبتنی بر هیجان استفاده میکنند.در زمینه استرس هم مشخص شد استرس خانوادگی و بیماری در دختران بیشتر از پسران است،در صورتی که در پسران استرس اقتصادی بیشتر از دختران گزارش شده است.
در زمینه ارجحیت شیوه رفتاری یا شناختی مقابله نیز،شیفمن(۱۹۸۹،به نقل از موس و اسکافر،۱۹۹۳؛به نقل از خدایاری فرد و پرند،۱۳۸۵)به این نتیجه رسید که هر دو شکل پاسخ مقابله ای((رفتاری و شناختی)موثرند،ضمن آنکه ترکیب هر دو نوع نیز بر انتخاب جداگانه هر کدام برتری دارد.
پتروسکی و بیر کی مر،(۱۹۹۱) مشاهده کردند که مقابله مستقیم قوی ترین عامل پیشبینی کننده نشانه های روانشناختی است.علاوع بر آن،۲۵ تا ۳۵ درصد افرادی که نشانه های بیماریرا گزارش میکردند،به میزان کمی از راهبردهای مقابله مؤثر استفاده کرده و رویدادهای تنش زای اخیر زندگی خود را با شدت بیشتری ادراک می کرد.
فصل سوم
روش شناسی پژوهش
۳-۱-روش تحقیق:
این پژوهش از نظر هدف کاربردی و بر حسب گرداوری داده ها طرح آن همبستگی است.
۳-۲-جامعه آماری
جامعه ی آماری این پژوهش شامل کلیه دانشجویان کارشناسی دختر و پسر دانشگاه پیام نور مرکز پاوه است که در سال تحصیلی ۹۳-۹۲ در این دانشگاه تحصیل میکردند.
۳-۳-حجم نمونه و روش نمونه گیری:
جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانشجویان کارشناسی دختر و پسر دانشگاه پیام نور مرکز پاوه است که در سال تحصیلی ۹۳-۹۲ در این دانشگاه تحصیل میکنند. لذا آزمودنی های پژوهش حاضر را ۱۷۱ نفر(۸۵پسر و ۸۶ دختر)دانشگاه پیام نور مرکز پاوه که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای مرحله ای انتخاب میشوند ،تشکیل میدهند.
۳-۴-متغییرها
متغییر ملاک :سلامت روان
متغییر پیش بین:سبک مقابله و سبک هویت
متغییر کنترل:سن،سطح تحصیلات
متغییر تعدیل گر:جنسیت.
۳-۵-ابزار گرداوری داده ها
در این پژوهش از سه ابزار استفاده گردید:
الف)پرسشنامه سلامت روان(GHQ):
پرسشنامه سلامت عمومی توسط گلدبرگ و هیلر تدوین شده است،استفاده شد.این پرسشنامه به منظور شناسایی اختلافات روانی غیر روان گسیخته ابداع شده است.در جمعیت عادی برای تشخیص اختلالات روانی ضعیف از این پرسشنامه استفاده شده است.کاربرد وسیع این پرسش نامه منجر به این شد که به ۳۶ زبان زنده دنیا ترجمه شود.این پرسشنامه حاوی ۲۸ سوال در مقیاس های چهار گانه نشانه های جسمانی،اضطراب،اختلال در کارکرد اجتماعی و علائم افسردگی میباشد. در این آزمون از آزمودنی خواسته می شودتا بر اساس یک مقیاس چهار درجه ای به سوالات پاسخ دهد.کل نمره ها ۸۴ است و نقطه برش بالای ۲۱ است که افراد مشکل دار تشخیص داده می شود.پایایی آزمون از طریق آلفای کرونباخ محاسبه شده که ضرایب به دست آمده برای خرده مقیاس های نشانه هایجسمانی،اضطراب،اختلال در کارکرد اجتماعی ،افسردگی و مقیاس کلی سلامت روانی به ترتیب عبارت است از:۷۷%،۷۷%،۴۸%۸۵%۹۰% میباشد(به نقل از فکوری،۱۳۹۲).در پژوهش حاضر ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه سلامت روان ۸۸/۰ گزارش شده است.
ب)پرسشنامه سبک مقابله ای موس و بلینگز:
این پرسشنامه پاسخ گویی افراد به موقعیت های استرس زا را می سنجد این مقیاس ۱۹ آیتم دارد و هر آیتم دارای ۴ گزینه میباشد که به ترتیب عبارت است از:
۱)همیشه ۲)گاهی ۳)کمی ۴)هیچوقت
بر اساس بررسی های موس و بلینگز از طریق روش تحلیل عوامل جمله ای این پرسشنامه شامل:
-
- پاسخ های مقابله شناختی با ۶ سوال۱-۴-۷-۱۰-۱۳-۱۶
-
- پاسخ های مقابله رفتاری فعال با ۶ سوال۱-۴-۷-۱۰-۱۳-۱۶
-
- پاسخ های مقابله اجتنابی با ۷ سوال ۳-۶-۹-۱۲-۱۵-۱۸-۱۹
-
- پاسخ های مقابله متمرکز بر حل مسأله با ۸ سؤال ۲-۵-۸-۱۰-۱۱-۱۳-۱۴-۱۷
- پاسخ های مقابله متمرکز بر هیجان با ۱۱ سؤال ۱-۳-۴-۶-۷-۹-۱۲-۱۵-۱۶-۱۸-۱۹
روش نمره گذاری پرسشنامه پاسخ های مقابله ای
افراد میتوانند پاسخ های خود را به صورت یکی از گزینه های مقابل پرسش های مربوطه به صورت هیچ وقت،کمی،گاهی و همیشه با علامت ضربدر مشخص نمایند.نمره گذاری از صفر تا سه و نمره صفر برای گزینه هیچوقت،نمره یک برای گزینه کمی،نمره دو برای گزینه گاهی،نمره سه برای گزینه همیشه در نظر گرفته شده است.
در پژوهش پور شهباز(به نقل از ابوالقاسمی و نریمانی،۱۳۷۴).ضریب پایایی باز آزمایی کل پرسشنامه r=0/73 به دست آمد.دهقانی(۱۳۷۲) ضریب آلفای کرونباخ این پرسشنامه را بالای ۹۰/۰ به دست آورده است.در پژوهش حاضر ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه سبک های مقابله ای ۶۶/۰ گزارش شده است.
پ)پرسشنامه سبک هویت(ISIG-16):
پرسشنامه سبک هویت (برزونسکی،۱۹۹۲)یک مقیاس ۴۰ سوالی است که ۱۱ سوال آن مربوط به مقیاس اطلاعاتی ۹ سوال آن مربوط به مقیاس هنجاری و ۱۰ سوال آن مربوط به مقیاس سردرگم یا اجتنابی و ۱۰ سوال دیگر مربوط به مقیاس تعهد است که برای تحلیل ثانویه استفاده می شود و یک سبک هویتی محسوب نمی شود.
سوالات مقیاس های مربوط به سبک هویت
مقیاس
سوالات
اطلاعاتی
۲-۵-۶-۱۶-۱۸-۲۵-۲۶-۳۰-۳۳-۳۵-۳۷
هنجاری
۴-۱۰-۱۹-۲۱-۲۳-۲۸-۳۲-۳۴-۴۰-
سردرگم یا اجتناب
۳-۸-۱۳-۱۷-۲۴-۲۷-۲۹-۳۱-۳۶-۳۸
تعهد
۱-۷-۹-۱۱-۱۲-۱۴-۱۵-۲۰-۲۲-۲۹-
برزونسکی (۱۹۹۲) پایایی درونی (ضریب آلفا)مقیاس های اطلاعاتی را a=%62،مقیاس هنجاری،a=%66 و مقیاس سردرگم یا اجتنابی را a=%73 گزارش کردهاست.
در مطالعه وایت و همکاران (۱۹۹۸)ضرایب آلفا برای مقیاس سردرگم یا اجتنابی
فرم(ISI6G) و a=%78 و فرم ISI اصلی a=%77 بیشتر از مقیاس هنجاری
فرم ((ISI6G a=%64 و فرم ISI اصلی a=%67 و مقیاس اطلاعاتی
فرم (ISI6G) اصلی a=%64 گزارش شده.