بندیو پادهایای[۳۶] (۱۹۹۴) برای محاسبه کیفیت سود در مورد شرکتهای نفت و گاز، ضریب واکنش سود[۳۷]تلاشهای موفقیتآمیز[۳۸] را با هزینهیابی کامل مقایسه کرد. بر اساس نظر این پژوهشگر، شرکتهایی که از روش تلاشهای موفقیتآمیز استفاده میکنند، دارای ضریب واکنش سود بالاتری هستند؛ زیرا در روش هزینهیابی کامل، هزینه حفر چاههایی که به نفت نمیرسند به حساب چاه(دارایی) منظور میشود. پس از پایان یافتن ذخیره چاه، مستهلک کردن (از حساب خارج کردن) کل مبلغ موجب میشود که در صورت سود و زیان بخشهای یبه وجود آید که از نظر قیمت اثرگذار نمیباشد، یعنی تداوم سود صفر است. اما در روش تلاشهای موفقیتآمیز فقط هزینه چاههایی که به نفت یا گاز میرسند به حساب چاه (دارایی) منظور میشود؛ بنابرین، سود خالص ناشی از روش تلاشهای موفقیتآمیز دارای کیفیت بالاتری است. به عقیده بندیو پادهای ایشرکتهایی که روش تلاشهای موفقیتآمیز را به کار میبرند، ضریب واکنش سود بالاتری دارند (اسکات، ۱۳۸۶).
۲-۸ تجدید ارائه به عنوان نشانه گزارشگری مالی متقلبانه
سه نظر مطرح در مورد ادبیات مربوط به انتخاب روشهای اختیاری توسط مدیریت وجود دارد. یکی از این نظرات بیان میدارد که انتخاب روشهای اختیاری به منظور انتشار اطلاعات خصوصی مدیر در مورد وجوه آتی شرکت انجام میشود. این نظر به عنوان بعد اطلاعاتی انتخاب روشهای اختیاری حسابداری در نظر گرفته میشود.
بر اساس دیدگاه اطلاع رسانی مدیران از فرصتهای اختیاری که در حسابداری وگزارشگری مالی به دست میآورندبه شکل مناسبی استفاده کرده وسعی میکنندباکاربستن فرصتهااقدام به انتقال اطلاعات خصوصی کنند که بعضافقط مدیران شرکت به آن دسترسی دارندوسرمایه گذاران وسهامداران اطلاعی ازآن ندارند.
این امر باعث میگردداقلام درج شده در گزارشهای مالی،به ویژه اقلام تعهدی مندرج در این گزارشها،بهتربتوانندبه عنوان معیاری برای پیشبینی جریانهای نقدی آتی شرکت عمل نمایند. به عبارت دیگردرطرح این دیدگاه فرض بر آن است که مدیران از انعطاف پذیری در اصول پذیرفته شده حسابداری برای بهبود مربوط بودن و قابلیت اتکا اطلاعات حسابداری گزارش شده در راستای افزایش سودمندی در پیشبینی و ارائه صادقانه بهره میبرند(لویس و رابینسون[۳۹]، ۲۰۰۵).
دیدگاه دوم در مورد انتخاب روشهای حسابداری بیان میدارد که مدیریت اقدام به انتخاب روشهای اختیاری (به ویژه اقلام تعهدی) در جهت پنهان نمودن عملکرد اقتصادی واقعی شرکت و به منظور افزایش رفاه مدیران با بهره گرفتن از هزینه سرمایه گذاران میکند. سوالی که در اینجا مطرح است این است که آیا مدیریت سود به منظور دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده سود توسط مدیریت صورت میگیرد یا خیر؟ (گراهام و همکاران ۲۰۰۵؛ دیجورج و همکاران ۱۹۹۹؛ ماتسوموتو ۲۰۰۲؛ آیرز و همکاران ۲۰۰۶؛ بادرتسچر و همکاران[۴۰]، ۲۰۱۲).
این فرض که سود به عنوان منبع اصلی اطلاعات شرکت است توسط تحقیقات تجربی نظیر بیدل[۴۱] و همکاران (۱۹۹۵)، فرانسیس[۴۲] و همکاران (۲۰۰۳) و لیو[۴۳] و همکاران، که بیانگر آن است که سرمایه گذاران به سود بیشتر از هر معیار دیگر ارزیابی عملکرد اتکا میکنند مورد پشتیبانی قرار گرفته است. همچنین نتایج تحقیقات حاکی از آن است که مدیران سود را به عنوان معیار اصلی مورد توجه سرمایه گذارن و تحلیل گران در نظر میگیرند(گراهام و همکاران ۲۰۰۳). تحلیل گران اوراق مدیران شرکتها و سرمایه گذاران توجه ویژهای برای سود گزارش شده توسط شرکت قائل هستند.
پیش بنی سود به طور وسیع در رسانه های مالی منتشر میشود و تجدید نظر در پیشبینیهای تحلیل گران مالی نیز به طور مداوم دنبال میگردد. مدیریت به شدت علاقهمند به حفظ رشد سود است، زیرا که انتشار اخبار مبنی بر عدم موفقیت شرکت در دستیابی به سود مورد انتظار بلافاصله موجب افت قیمت سهام میشود که این امر بر پاداش مدیرانی که وابسته به سهام متعلق به آنهامیباشد تاثیر منفی دارد و اینکه شرکتهایی که بتوانند انتظارات سرمایه گذاران را برآورده کنند، به محبوبیت خاصی در بین آن ها دست مییابند (چان و همکاران، ۲۰۰۱).
این امر به طور مستقیم به افزایش رفاه مدیران که ناشی از امنیت شغلی و سطح شغلی میشود مربوط است؛ و این نکته را باید مد نظر قرار داد که برای مدیران از دست شغل و سرمایه انسانی به شکل شهرت و اعتبار زیانی غیر قابل جبران است بنابرین مدیران تا سرحد امکان تلاش خود را به کار میگیرند تا بتوانند پیش بینیهای خود را محقق سازند.این دیدگاه به بعد متقلبانه (فرصتطلبانه) از انتخاب روشهای اختیاری مدیران میپردازد. در این حالت مربوط بودن و قابلیت اتکا و در نتیجه سودمندی در پیشبینی و ارائه صادقانه به عنوان اولویت بعدی در انتخاب روشهای اختیاری قرار میگیرد.
توضیح سوم برای انتخاب روشهای اختیاری حسابداری، مبحث نمایندگی میباشد. تحقیقات اثباتی حسابداری برای تبیین انگیزه های مدیران از طریق فرضیه نمایندگی یا از رویکرد کارایی اقتباس میکنند و یا از رویکرد فرصتطلبانه. در رویکرد کارایی، محقق توضیح میدهد که چگونه مکانیزمهای قراردادی مختلف میتوانند هزینه های نمایندگی شرکت، یعنی هزینه های مرتبط با واگذاری اختیار تصمیم گیری از طرف مالک به مدیر را کاهش دهند. غالبا به رویکرد کارایی، رویکرد آینده نگر گفته میشود.
این رویکرد برای به حداقل رساندن هزینه های نمایندگی و قراردادی آتی، مکانیزمها و ساختارهایی را مد نظر قرار میدهد که شرکت در آینده با آن مواجه خواهد شد. مثلا اکثر شرکتها در دنیا به طور داوطلبانه صورتهای مالی قابل دسترسی را تهیه میکنند، قبل از آنکه تهیه آن ها از سوی مرجع قانون گذاری الزام شده باشد.
غالبا صورتهای مالی مذبور بدون آنکه الزامی وجود داشته باشد، حسابرسی نیز میشوند. برخی از محققین معتقدند که تهیه صورتهای مالی حسابرسی شده منجر به صرفه جویی در هزینه ها میشود به این شکل که شرکتها وجوه را با هزینه پایین جذب میکنند. نتیجه حسابرسی آن است که گروههای خارج شرکت اطلاعات قابل اعتمادی درباره منابع و تعهدات شرکت را در اختیار خواهند داشت، بنابرین به واسطه اعتماد گروههای خارجی، شرکت میتواند وجوه را با هزینه پایینتر نسبت به سایر منابع تامین مالی جذب نماید و بدین وسیله ارزش شرکت افزایش یابد.
در رویکرد کارایی تحقیقات اثباتی حسابداری، عقیده بر این است که رویههای حسابداری انتخاب شده توسط شرکتها برای انعکاس بهتر عملکرد مالی واحد تجاری انتخاب میشوند. رویکرد مذکور بر اساس ویژگیهای متفاوت هر شرکت توضیح میدهد که چرا شرکتهای مختلف روشهای حسابداری مختلف را انتخاب میکنند. مثلا انتخاب روش استهلاک سرقفلی از میان روشهای مختلف، این گونه توضیح و تشریح میشود که آن روش، استفاده از دارایی(سرقفلی) را بهتر نشان میدهد.