“
در واقع هدف از داوری حل و فصل اختلافات به بهترین طریق ممکن و سریع‌ترین راه و بر طبق همان اصولی که قضات در رسیدگی‌های خود رعایت می‌کنند می‌باشد یکی از علل عمده رجوع به داوری کندی دادرسی و تشریفات بیش از حد آیین‌دادرسی می‌باشد که قانون‌گذار در پاره‌ای موارد داوری اجباری را پیش‌بینی می‌کند. در بسیاری از موارد هم افراد ترجیح می‌دهند که دعوای آن ها حتی‌الامکان از طریق رضایت طرفین حل و فصل شود تا رجوع به دادگاه و به عبارتی طرفین نمی‌خواهند همدیگر را محکوم کنند بلکه می‌خواهند ضمن احقاق حق خودشان لطمه ای به طرف مقابل هم وارد نشود.
برخورد خشک دستگاه قضایی و هزینه های دادرسی بالا علّت عمده دیگر مراجعه مردم به داوری برای حل و فصل اختلافات است.
گفتار دوم: اقسام داوری
بند اول: داوری داخلی و داوری بین‌المللی
۱٫ داوری داخلی
بند ت ماده آیین‌نامه نحوه ارائه خدمات مرکز داوری اتاق ایران در مورد حل و فصل اختلافات تجاری داخلی و بین‌المللی مقرر می‌کند: «داوری تجاری داخلی» عبارت است از حل اختلافات و دعاوی راجع به روابط و معاملات تجاری بین اشخاص حقوقی یا حقیقی که در زمان انعقاد موافقت‌نامه داوری به موجب قوانین ایران تبعه ی ایران باشند ملاک تابعیت در حقوق ایران برای تمییز داوری داخلی از داوری بین‌المللی منظور شده و بنابرین اگر منفعت مورد بحث مربوط به تجارت بین‌الملل بود داوری بین‌المللی محسوب می‌شود و چنانچه منافع مربوط به داخل کشور بود داوری داخلی محسوب می‌شود.
مقررات داوری قانون آیین دادرسی مدنی در داوری‌های صرفاً داخلی معتبر و قابل اعمال می‌باشد پس بنابرین مواد قانونی آیین دادرسی مدنی بیشتر جنبه کاربرد در داخل را داشته و به علّت داشتن نکات مبهم بسیار غیرقابل استفاده برای دعاوی بین‌المللی می‌باشد.
۲٫ داوری بین‌المللی
در حقوق ایران معیار بین‌المللی بودن داوری خارجی بودن حداقل یکی از طرفین اختلاف است بر اساس بند ت ماده یک آیین‌نامه نحوه ارائه خدمات مرکز داوری اتاق ایران در مورد حل و فصل اختلافات تجاری داخلی و بین‌المللی: «داوری تجاری بین‌المللی آن است که یکی از آن ها در زمان انعقاد موافقت‌نامه داوری طبق قوانین ایران تبعه ایران نباشد.» بنابرین معیار تعیین‌کننده تابعت طرفین است به طور کلی دو معیار برای تشخیص بین‌المللی بودن داوری ارائه شده است.
اولین معیار توجه به ماهیت بین‌المللی قرارداد اصلی است هر پرونده داوری که در آن عنصری خارجی وجود داشته باشد حتی اگر طرفین اختلاف نیز تابع یک کشور باشند و یا در یک کشور اقامت داشته باشند بین‌المللی تلقی می‌شود معیار دیگر توجه به وضعیت طرفین داوری است بر این اساس تابعیت مختلف یا محل اقامت در دو کشور مختلف سبب بین‌المللی شدن داوری می‌گردد.[۱۲]
نکته دیگر آن که در دعاوی داخلی داوری جایگزین رسیدگی قضایی در دادگاه‌ها است ولی در دعاوی بین‌المللی شیوه منحصر به فرد حل و فصل اختلافات تجاری است زیرا اساس داوری بر تراضی است و هیچ مرجع یا دادگاه بین‌المللی با صلاحیت عام وجود ندارد تا داوری جانشین آن گردد.[۱۳]
بند دوم: داوری اجباری و اختیاری
۱٫ داوری اجباری
منظور از این نوع داوری، داوری است که دادگاه رأسأ حل مسئله و رسیدگی به موضوع اختلاف را به داوری ارجاع می‌کند و طرفین دعوا نقشی در این امر ندارند و ارجاع امر به داوری ناشی از خواست و اراده آن ها نیست بلکه دادگاه بنا به دلایلی با توجه به اوضاع و احوال قضیه مطروحه و یا طبیعت کار مصلحت را در آن می‌بیند که مورد اختلاف را به داوری ارجاع دهد.[۱۴]
۲٫ داوری اختیاری
منظور از داوری اختیاری آن است که طرفین دعوا با تراضی هم تصمیم می‌گیرند که حل اختلاف بین آن ها از طریق داوری انجام شود و شخص یا اشخاص را به عنوان داور یا داوران انتخاب کرده و خود را تابع حکومت آنان در موضوع مورد اختلاف قرار می‌دهند به همین دلیل است که داوری را حکمیت نیز می‌گویند و به داور حکم نیز اطلاق می‌شود.[۱۵]
بند سوم: داوری موردی و داوری سازمانی
۱٫ داوری موردی و مزایای آن
در داوری موردی یا اختصاصی همان گونه که از نامش پیدا است ساختار داوری و چگونگی برگزاری آن مختص به دعوا و مورد مطروحه می‌باشد و با توافق طرفین و متناسب با دعوای آن ها تعیین می‌شود. این داوری تنها در خصوص آن دعوا می‌باشد و پس از پایان داوری ساختار و قالب آن در پرونده مربوطه ضبط و یا بایگانی می‌شود و به طور معمول نیز در مورد یا دعوای دیگری قابل استفاده نیست در این نوع داوری طرفین چگونگی اجرای تمامی مراحل داوری از شروع تا صدور رأی را پیش‌بینی می‌کنند. به عبارت دیگر طرفین یا قواعد شکلی مربوط به مراحل مختلف رسیدگی را خود طراحی و تدوین می‌کنند یا از قواعد داوری‌های موجود به عاریه می‌گیرند[۱۶] در بعضی موارد که طرفین داوری را برای حل اختلاف خود انتخاب می‌کنند جزئیات ساختار و چگونگی برگزاری این داوری را تعیین نمی‌کنند یا اینکه برای مثال تنها محل برگزاری را مشخص می‌نمایند در چنین حالتی که طرفین در مورد نوع داوری سکوت کرده‌اند داوری به شکل موردی خواهد بود گرچه به طور معمول قانون یا قواعد داوری محل داوری باید اعمال گردد تا جزئیات و چگونگی برگزاری داوری معین شود خصوصیت ویژه این نوع داوری آن است که از همه سازمان‌های داوری مستقل است و قواعدی که طرفین تعیین می‌کنند درباره همان دعوا و بین همان طرفین خواهد بود. قواعدی که طرفین در این نوع داوری مشخص می‌کنند با وجود اختلاف بین خود آن ها به عمل در می‌آیند و پس از پایان داوری و صدور رأی نیز از بین می‌روند.
در داوری موردی سازمان یا مؤسسه داوری وجود ندارد که روش تشکیل و کنترل جریان داوری مختص به خود را داشته باشد.[۱۷]
۱-۱- مزایای داوری موردی:
“
